Người làm báo trong thời đại công nghệ số

Buộc phải đổi mới

Phóng viên Hồ Ngọc Hùng (Báo Giao thông) cho biết, ở thập kỷ trước, báo giấy vẫn thịnh hành và nhận được sự đón đọc của độc giả. Những vấn đề thời sự, những phóng sự điều tra, những bài phỏng vấn chuyên gia… được thể hiện đầy đủ trên mặt báo, đáp ứng được nhu cầu thông tin của công chúng. Tuy nhiên, từ khoảng năm 2010 trở lại đây, loại hình báo điện tử phát triển mạnh, cùng với sự thể hiện đa dạng, mới mẻ của truyền hình, người đọc có thêm nhiều sự lựa chọn hơn.

“Bây giờ, công chúng thường chọn báo điện tử, báo nói để nắm bắt các thông tin thời sự. Đối với báo in, Báo Giao thông vẫn duy trì xuất bản đều đặn hàng ngày, nhưng thay vì dành vị trí cho tin tức vùng miền, đã có sự sắp xếp, đổi mới, phù hợp với thị hiếu người đọc, đặc biệt là phù hợp với xu thế phát triển của báo chí hiện đại”, anh Ngọc Hùng chia sẻ.

Phóng viên Hồ Ngọc Hùng tham gia tác nghiệp tại một buổi họp báo do UBND tỉnh tổ chức

Khác với phóng viên Hồ Ngọc Hùng, phóng viên Trần Minh Quý (Báo Nông nghiệp Việt Nam) từng có thời gian dài gắn bó với tờ Zingnews. Đây là một trong những tờ báo chịu khó cập nhật những xu thế của báo điện tử nhất, bởi rất đông lượng độc giả của báo là người trẻ, thường xuyên sử dụng thiết bị điện tử để đọc báo, cập nhật tin tức.

Sau khi chuyển về công tác tại đơn vị mới, anh Minh Quý tiếp tục sử dụng những kiến thức, kỹ năng mà mình đã tích lũy, phục vụ cho công việc của mình, không chỉ ở báo điện tử mà cả báo in Nông nghiệp Việt Nam.

“Đối với các phóng sự điều tra, bên cạnh việc trau chuốt, văn phong thể hiện thì hình ảnh là một trong những yếu tố quyết định sự thành công và giá trị của bài viết. Chính vì thế khi thực hiện bài viết, chúng tôi luôn dành thời gian để tìm hiểu, lựa chọn những góc ảnh, khung hình, làm sao hình ảnh ấy vừa thể hiện được nội dung bài viết, vừa trở thành luận cứ, minh chứng thuyết phục cho những điều mình viết ra”, anh Minh Quý chia sẻ thêm.

Theo anh Minh Quý, trong thời gian tới, loại hình báo điện tử sẽ phát triển mạnh, đồng thời khai thác các định dạng bài như Longform, Megastory, Infographic, Emagazine, Podcasts… Dẫu đã có những kiến thức căn bản, tuy nhiên mỗi phóng viên như anh buộc phải đổi mới, liên tục trau dồi để cập nhật, bắt kịp cách làm mới mẻ.

Các nhà báo trao đổi nghiệp vụ trong khóa tập huấn làm báo đa phương tiện do Hội Nhà báo Ðắk Nông tổ chức. Ảnh: Hồ Mai

Cập nhật liên tục

Những phóng viên thường trú tại Đắk Nông không chỉ dừng lại ở việc viết tin, bài, nhiều người còn đảm nhận việc quay phim, dựng hình và biên tập sản phẩm báo chí. Đặc biệt, khi báo chí đang trên “đường đua” thông tin với mạng xã hội, độc giả có xu hướng đọc ngắn, lướt nhanh và ấn tượng với hình ảnh đẹp thì buộc mỗi phóng viên phải tìm tòi, nâng cao năng lực, nghiệp vụ…

Phóng viên Phạm Ngọc Hoài (Báo Tài nguyên và Môi trường thường trú Đắk Nông) cho hay: “Trước đây, việc quay hình và dựng tin, bài phải làm thủ công, với nhiều thao tác. Thế nhưng, khi bước vào thời kỳ công nghệ số, các thiết bị điện tử được kết nối với nhau, từ đó hỗ trợ rất nhiều cho phóng viên trong lúc tác nghiệp, nhất là khi tác nghiệp tại vùng khó khăn và điều kiện thời tiết không thuận lợi. Công nghệ số đã mang lại nhiều thuận lợi nhưng cũng đòi hỏi mỗi phóng viên phải thành thạo, nắm bắt các xu thế để không bị thụt lùi, chậm so với các đồng nghiệp và các tờ báo khác”.

Không chỉ những cơ quan vốn có thế mạnh ở lĩnh vực báo điện tử, trong những năm qua, các cơ quan báo chí của tỉnh đã chú trọng đến đầu tư nâng cao chất lượng về hình ảnh trực quan thông qua việc liên tục cập nhật, bồi dưỡng nghiệp vụ để người làm báo tiếp cận với cách làm báo hiện đại.

Phóng viên Trịnh Văn Chinh (Đài PT-TH tỉnh Đắk Nông) tâm sự, so với thời điểm mới bước chân vào nghề, việc sản xuất tin bài truyền hình rõ ràng đã có những cải tiến, hiện đại và phù hợp với thời đại công nghệ số. Để làm được điều này, các phóng viên, biên tập viên của Đài PT-TH tỉnh thường xuyên trải qua những buổi tập huấn chuyên môn, trao đổi kinh nghiệm và giao lưu, học hỏi với các đơn vị bạn.

“Những năm gần đây, trong hoạt động tác nghiệp, chúng tôi sử dụng công cụ, công nghệ thiết bị số để thay đổi cách tác nghiệp truyền thống, nhằm tạo ra sản phẩm báo chí có chất lượng tốt, tiết kiệm thời gian. Điều này đặt ra yêu cầu đội ngũ phóng viên phải cố gắng, định hướng tốt công việc và vận dụng sáng tạo công nghệ hiện đại vào tác nghiệp”, anh Chinh chia sẻ.

Anh Trịnh Văn Chinh cho rằng, phóng viên phải cố gắng, định hướng tốt công việc và vận dụng sáng tạo công nghệ hiện đại vào tác nghiệp

Tháng 3/2022, Báo Đắk Nông cũng chính thức đưa vào sản phẩm báo chí hiện đại - Emagazine. Đây là một trong những loại hình mới, được nhiều tờ báo đưa vào khai thác, nhằm đa dạng hóa sản phẩm và truyền tải thông tin hiệu quả đến người đọc nhất.

Chị Trương Thùy Dương, Phó Trưởng Phòng Thư ký-Tòa soạn (Báo Đắk Nông) chia sẻ: “Ban đầu chúng tôi cũng khá bỡ ngỡ về thể loại này nhưng sau khi được tập huấn, được lắng nghe những trao đổi của chuyên gia trong ngành, việc thực hiện một tác phẩm báo chí hiện đại cũng dễ dàng và khoa học. Chúng tôi hiểu rằng, đổi mới cách làm, cách thể hiện chính là cách đưa tác phẩm báo chí đến nhanh và gần hơn với người đọc, từ đó giúp bài viết của mình có giá trị, tác động xã hội hơn”.

Mở ra nhiều cánh cửa

Cuốn “Nhà báo hiện đại” (được dịch từ giáo trình News reporting and Writing) đã nói rằng, ngày nay việc chuẩn bị bước vào kinh doanh tin tức là một thách thức. Hiện nay, công nghệ đang dần thay đổi. Báo, tạp chí, máy thu thanh, máy thu hình - những phương tiện truyền thông truyền thống - đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng từ những trang web dựa trên máy tính và truyền hình cáp.

“Trong ngành công nghiệp truyền thông, sẽ có rất nhiều việc làm cho các nhà báo. Rốt cuộc, vẫn phải có một ai đó thu thập tin tức và tổ chức nó thành một chương trình dễ tiếp thu, hữu dụng. Nhưng những dịch vụ truyền thông mới sẽ đòi hỏi các nhà báo có trình độ, kỹ năng rộng hơn. Trong khi một số nhà báo có thể tập trung vào viết, như bây giờ, thì họ sẽ phải thể hiện sự đánh giá phong phú hơn qua hình ảnh, biểu đồ, đồ thị và thậm chí các thiết bị nghe, nhìn có thể bổ sung cho bài báo của họ”, tác giả cuốn sách nhận định.

Người viết cuốn sách này cũng dự báo: “Mặc dù sự thay đổi gây ra nhiều phiền toái, nhưng nó cũng đem đến những hy vọng. Đây là cơ hội để bạn tham gia vào giai đoạn chuyển tiếp của truyền thông đại chúng, một giai đoạn chắc chắn mở ra nhiều cánh cửa thành công”.