Truyện ngắn: Cuộc đời của má

Ngọc ngả nón lá, hổn hển nói: “Chị biết hông, con An nó kêu tui đi thêm bước nữa mà tui hổng có chịu. Mèn đét ơi! Tui hai đời chồng rồi chứ ít ỏi gì nữa. Thầy bói nói số tui là số khổ, đường tình duyên lận đận quanh co. Mà tui cũng già nua tóc đen xen tóc bạc rồi chứ trẻ trung gì nữa đâu mà đi lấy chồng cho thiên hạ cười thúi mũi”.

Minh họa Ngọc Tâm

Nghe Ngọc phân trần, người kia tặc lưỡi, thở dài: “Chị lạ quá heng, con An nó cũng đi lấy chồng, chị đơn chiếc ai hủ hỉ cho vui cửa vui nhà. Thiệt chứ tui cũng muốn đi thêm bước nữa lắm, hổng phải thèm khát gì đâu à nghen. Chỉ tại… tui sợ già không ai bầu bạn, tui buồn dữ lắm!”.

Hai người đàn bà nhìn nhau, cười cười mà đôi mắt ngân ngấn hai hạt nước. Làm sao đếm được trong cuộc đời người đàn bà đã từng rơi bao nhiêu hạt nước xuống những khổ đau, bất hạnh riêng mang. Mà nước thì làm sao đếm được bao nhiêu hạt? Ngọc ỉu xìu nghĩ bụng: Đem nước mắt của Ngọc mà đong chắc bây giờ nó đầy cả cái khạp mẻ sau nhà, mùa mưa năm nào nước cũng chảy tràn lênh láng.

Đắng nghét.

*

Hồi mới lấy chồng, Ngọc cũng hạnh phúc, cũng vui cười như bao người đàn bà khác. Người ta nói Ngọc với Nhân đẹp đôi, Nhân lại tốt tính, hỉ nộ ái ố mặc kệ, từ hồi nghỉ học trường làng Nhân lo làm lụng cấy cày, mỗi năm hai vụ lúa, một vụ tôm. Nhà Nhân đất nhiều, nhưng Ngọc chấp nhận lấy Nhân vì Ngọc yêu nhân chứ không phải vì Ngọc tham của. Ngày má gả Ngọc cho Nhân, lúc người nhà trai sang xóm má rước dâu, má nắm tay Ngọc đặt vào bàn tay của Nhân, dặn Nhân thương Ngọc thì thương trọn đời chứ đừng phụ bạc, tội Ngọc. Nhà Ngọc nghèo mưa gió liêu xiêu.

Lấy nhau về được mấy tháng, chán cảnh mẹ chồng nàng dâu nên Nhân xin má miếng đất ngoài hậu vườn cất nhà rồi hai vợ chồng dọn ra ở riêng. Ở với nhau được hai năm, Ngọc sinh cho anh đứa con đầu lòng, đặt tên là An. Nhân là con thứ, con của Nhân lại là con gái nên mẹ Nhân cũng không tha thiết gì lắm. Sinh con xong xuân sắc Ngọc hao mòn, trên khuôn mặt bắt đầu xuất hiện mấy vết nám. Hôm Ngọc bơi xuồng về xóm thăm má, Ngọc phải che chắn mặt mày sợ hàng xóm thấy. Giở tấm vải che nửa mặt xuống, má Ngọc thất thần rồi rưng rưng hỏi con sao tàn tạ quá. Má nói: “Đàn bà, cỡ nào cũng phải có chút nhan sắc để giữ chồng. Phận mình hi sinh nhiều vì người đàn ông rồi, có ra sao cũng phải giữ cho mình cái quyền được đẹp. Nhìn mày xơ xác, má xót quá!”. Ngọc xoa đầu An, nhìn má nói khẽ: “Nhân có chê bai gì con đâu, ảnh thương má con con hổng hết lấy đâu mà chê hả má?”. Má ngậm ngùi. Ngọc đâu biết hồi xưa ba bỏ má Ngọc mà đi cũng chỉ vì má héo tàn như cái cây khô sau kì nắng hạn.

Đâu có ngờ Nhân phụ bạc Ngọc thiệt. Một cơn bão lớn sắp đổ bộ vào đất liền càn quét quê hương Ngọc. Chiều hôm đó, Ngọc dẫn con An xuống xuồng, kêu nó ngồi tay vịn be xuồng để má bơi ra đầu xóm mua đồ… Lúc Ngọc đậu xuồng chỗ tiệm tạp hóa Út Nhỏ, Ngọc có nghe Út Nhỏ kể chuyện hôm Út Nhỏ lên chợ huyện bổ hàng thấy Nhân cặp kè với cô gái nào đó, nhìn “xinh dữ lắm”, Ngọc cười hề hề, nói “mắt Út bị bù lạch ăn hả gì chứ chồng tui hồi nào tới giờ hiền lắm, ảnh thương tui lắm, hổng lẽ ảnh đi cặp kè với người ta bỏ má con tui hay sao?”. Út Nhỏ nhìn Ngọc lắc đầu, nói mai mốt lỡ ảnh có dắt người ta về nhà rồi đuổi hai má con ra sân thì đừng trách Út sao không nói trước.

Suốt mấy ngày bão nổi, Nhân không về. Trong căn nhà liêu xiêu, đêm gió thổi rung rinh, chỗ Ngọc nằm ướt sũng. Đứa nhỏ hỏi má ơi sao ba vẫn chưa về. Ngọc khóc. Mấy mùa bão trước, trong căn nhà có bóng hình của Nhân. Anh một tay che chắn, lấy dây ràng chặt mái nhà để gió không thổi bay đi mất. Trong căn nhà mái lá đơn sơ, Ngọc chỉ cần có Nhân, có An thôi là ấm áp rồi. Ai sang giàu mặc kệ. Mẹ chồng ghét hay thương cũng mặc kệ. Má nói: “Sống đời với chồng chứ đâu sống đời với mẹ chồng đâu, mình tròn đạo dâu con là được rồi”.

Cơn bão đi qua, Nhân trở về căn nhà nhỏ bên bờ sông có mấy vạt lau sậy phơ phất. Ngọc không hỏi anh đã đi đâu. Nhân xoa đầu An, không biết nghĩ gì mà con bé rùng mình lùi lại, nó xem ba như một người xa lạ. Những đứa trẻ thường hụt hẫng sau khi bị bỏ rơi. Ban ngày, Ngọc vẫn quẩn quanh với những công việc trong nhà, ngoài ruộng. Tối đến, Ngọc ngồi bên đèn khâu vá, Nhân bơi xuồng ra vuông đổ lú. Đến khi Nhân về, Ngọc đã chợp mắt, mà không biết có ngủ hay không, hay lại như những đêm hôm trước chợp mắt mà nước mắt cứ ròng ròng. Mỗi ngày Nhân một đổi thay, Nhân không còn là Nhân của ngày xưa, nồng nhiệt, hiền lành. Hình như Nhân có một niềm riêng nào đó mà Nhân không dám nhìn thẳng vào đôi mắt của Ngọc, đêm hai người đấu lưng vào nhau mà ngủ. Ngọc nằm ôm con, mùi cỏ dại trên mái tóc của con thoang thoảng vào mũi nghe chừng ấm áp quá. Sau lưng Ngọc, chồng đang nằm vắt tay mắt nhìn lên mái nhà từng tiếng thở dài gieo vào trong màn đêm tịch mịch. Những im lặng cứ thế mà diễn ra trong căn nhà đã từng hạnh phúc, đã từng ấm áp. Cho đến một chiều Ngọc đang loay hoay ôm củi ngoài sân bỗng nhìn thấy chiếc xuồng nhỏ thập thò ngoài đám lau sậy um tùm, mái dầm vờn nước. Mờ mờ trên chiếc xuồng là bóng dáng người con gái đội nón lá lúp xúp nhìn về phía nhà Ngọc như đang kiếm tìm điều gì đó, được một lúc thì người con gái bơi xuồng đi mất. Mấy hôm sau, cảnh tượng ấy lại diễn ra trên bến sông này. Lúc bấy giờ Ngọc vội vã gỡ nón lá thảy xuống đám cỏ rồi chạy ra bờ sông hỏi “cô kia là ai mà cứ rình rập dưới bến sông nhà tui hoài vậy hả, cô kia?”. Gió thổi hất ngược cái nón lá của người kia ra sau gáy, để lộ khuôn mặt của một người đàn bà từng trải nhưng đẹp lắm, người kia chần chừ: “Tui… tui tìm…”. Ngọc gặng hỏi: “Chị tìm ai?”. “Tìm anh Nhân”. Ngọc chẩng hẩng, hỏi: “chớ chị là gì của anh Nhân” thì người phụ nữ kia cúi đầu không đáp. Chiếc xuồng nhỏ dạt bờ rồi trôi đi theo dòng nước chảy xuôi.

Ba hôm sau, Nhân đi thật. Tờ mờ sáng, Ngọc ra nhìn sao mai thấy có đốm lửa lập lòe chỗ đám lau sậy cách bến sông không xa. Trong nhà, Nhân đang chuẩn bị cho một chuyến đi nào đó khác hoàn toàn với những lần Nhân thức sớm khăn gói theo đoàn người qua xứ khác làm ăn. Không nén được lòng, con tim đã vụn vỡ từ hồi nào không biết, Ngọc xót xa nói: “Anh đi theo người ta phải không? Anh tính bỏ má con em luôn phải không Nhân?”. Nhân im lặng, nhìn anh như một kẻ tội đồ đứng trước vành móng ngựa. Mặt Nhân tái mét, tự dưng Ngọc thấy thương. Khùng chưa, ai đời lại đi xót thương cho kẻ phản bội mình dan díu với người đàn bà khác. Nhưng Ngọc thương, từ hồi nào tới giờ Ngọc vốn bao dung, rộng lượng, như lúc Nhân bỏ Ngọc đi đâu mất biệt suốt kì mưa dầm Ngọc cũng có nói gì đâu? Một lời cũng không.

Rồi cuối cùng Nhân cũng chính miệng nói với Ngọc là “anh thương má con em, nhưng anh cũng thương người ta”, mà, đàn ông hay đàn bà gì thì một khi vướng vào lưới tình cũng đâu thể nào gỡ ra mà đi tiếp được, hoặc có gỡ ra rồi cũng lành lặn được đâu? Ngọc không bất ngờ bởi Ngọc đã đoán trước được cớ sự, nhưng Ngọc thấy tim mình đau dữ dội. Còn gì đau hơn khi chồng mình nói thương, nói yêu người đàn bà khác? Con An đứng trong buồng lắng tai nghe hết mọi chuyện, nó càng căm ghét Nhân hơn. Trời đổ mưa. Cơn mưa buổi sáng không ướt bằng cơn mưa trong lòng Ngọc. Có con sóng nào vồ vập đe dọa hạnh phúc lứa đôi?

“Chị biết hông, sau lần đó, tình cảm giữa tui với ba con An ngày một lạnh nhạt. Được chừng nửa năm thì tui dẫn con An về nhà ngoại, xui rủi gì cứ ập đến với tui, cuối năm, má tui mất. Chôn cất má xong, tui không còn sức lực gì nữa. Tui nằm liệt giường mấy tháng trời, nghĩ phận mình khổ rồi, thôi thì vực dậy mà sống tiếp cho trọn vẹn kiếp con người. Thương là thương con An kìa, chứ đời tui… nếu không có nó tui đã nhảy xuống sông Vàm tự tử mấy đời rồi, chứ sống làm gì?”. Ngọc cười.