Lính mới

Chiếc xe đò ọc ạch chở chúng tôi trên chặng đường đường uốn lượn quanh. Nhiều đoạn ổ voi, ổ gà người bật ra khỏi thành ghế, bụi cuốn mù mịt. Đến bản Cha Ki (huyện Sê Pôn - Lào) thì mặt trời cũng vừa gác núi.

Nơi chúng tôi đến là Tiểu đoàn huấn luyện của sư 384. Thế là thành “lính mới”! Ngày đầu tiên, tôi tập trung về hội trường tiểu đoàn để làm công tác tư tưởng và chỉnh đốn tác phong quân nhân. Công việc trong ngày rồi cũng kết thúc. Chúng tôi ra sông Sê Pôn tắm gội, thay tư trang. Dòng sông Sê Pôn mát rượi, làn nước trong xanh đang lững lờ trôi. Chúng tôi trong bộ quân phục màu cỏ úa thơm mùi vải mới, được đóng thùng gọn gàng tôn thêm vẻ đẹp chỉnh tề, nghiêm trang của người lính. Những ngày tiếp theo, nhóm lính mới vào rừng chặt gỗ, nứa, bứt tranh… làm doanh trại. Sau hơn 10 ngày vật lộn với nắng, gió oi bức trên đất Lào, doanh trại cũng được hoàn thành.

Đơn vị đi vào huấn luyện. Vất vả nhất là tập đội hình đội ngũ. Giữa cái nắng như thiêu như đốt, chúng tôi cứ một, hai, một… đều đặn. Khát cũng phải gắng chịu. Kỉ luật “sắt” mà! Có đêm, giấc ngủ đang yên, bỗng tiếng còi báo động vang lên. Tất cả vùng dậy, mắt nhắm mắt mở, dép xỏ lộn chân, ba lô, áo quần nai nịt gọn gàng, sẵn sàng hành quân dã ngoại. Rồi chuyển sang khoa mục xạ kích, lăn lê bò toài. Một bữa tập trận giả. Tôi, Sử và Vương được phân công làm quân đỏ. Sau khi nghe đồng chí trung đội trưởng phân công nhiệm vụ, chúng tôi bí mật nấp vào mô đất có bụi cây che khuất, chờ quân xanh đi qua là tổ chức phản công. Trong lúc chờ đợi, ba đứa kể chuyện nhà, chuyện người yêu cho nhau nghe. Những kỉ niệm cứ ùa về làm cho chúng tôi thêm nhớ nhà. Một lúc, không thấy động tĩnh gì, thấy đói, cậu  Sử và Vương vào bản mua chuối. Hai đứa đi một chốc, tôi nằm trên vạt cỏ, nghĩ ngợi miên man, rồi ngủ lúc nào không biết. Đến khi nghe tiếng còi kết thúc trận đánh, tôi hoảng hốt giật mình tỉnh dậy, chạy vào bản để gọi hai đứa về. Chợt, mấy “tay” cảnh vệ, vai khoác súng, tay đeo băng đỏ đang đi về phía chúng tôi. Thế là cảnh vệ đưa ba anh em về tiểu đoàn bộ. Ba chúng tôi được các anh chỉ huy tiểu đoàn “lên lớp” một hồi. Lòng chúng tôi thấy hổ thẹn. Dù sao mình cũng là giáo viên, đã từng dạy về đức tính kỉ luật nhưng chuyện gì đến nó cũng đến rồi. Chúng tôi nhận khuyết điểm và hứa không tái phạm nữa, âu đây cũng là bài học, là kỉ niệm đời lính.

Sau hai tháng huấn luyện tích cực, vất vả, ngày bắn đạn thật cũng đến. Đơn vị chuẩn bị bia, cơm nắm, súng đạn… đi bộ chục cây số mới đến trường bắn. Đêm trước ngày biên chế về đơn vị mới là một đêm liên hoan văn nghệ do Đội tuyển văn Sư đoàn bộ biểu diễn. Các tiết mục đặc sắc được các diễn viên thể hiện hoành tráng, tiếng hát ngân nga hòa quyện trong tiếng trống, tiếng đàn làm rộn rã cả một góc rừng. Rồi ngày chia tay biên chế về các đơn vị, ai nấy đều bùi ngùi xúc động. Những câu chào, những lời hẹn gặp lại lắng động, cay cay trên  đôi mắt.

Minh họa: Ngọc Trí

***

Tôi được biên chế về Đại đội 1, Tiểu đoàn 37, Trung đoàn 509. Đại đội tôi là đại đội làm cầu, đóng ở gần bản Đông. Công việc chủ yếu là chặt gỗ, cưa ván, ghép cốp pha, đổ trụ và mặt cầu. Một thời gian, cuộc sống, công việc cũng quen dần. Sau một tháng làm việc, tôi được đề bạt làm tiểu đội phó. Trong lòng tôi trào dâng niềm vui khó tả. Tuy là lính mới, nhưng tuổi đời tôi cũng loại cứng trong số anh em đơn vị, hơn nữa tôi đang là đối tượng đảng, nên làm tiểu đội phó cũng hợp lý thôi.

Từ khi làm Tiểu đội phó, công việc phải gương mẫu hơn. Anh Nhượng, Tiểu đội trưởng về phép, tôi phải tạm thời thay anh quản lý tiểu đội. Ở tiểu đội tôi có mấy cậu tân binh trẻ. Họ rất ương ngạnh. Một lần, Tiểu đội tôi được phân công đốn gỗ về cưa cốp pha. Những cây gỗ lớn bằng hai người ôm nên chặt cả tuần mới đổ. Công việc nặng nhọc, vất vả, cơm ăn không đủ sức trai nên lúc nào cũng thấy đói. Một hôm nghỉ giải lao, anh em tiểu đội mời tôi ăn sung luộc. Tôi ăn cùng với anh em. Nào ngờ, phía trên nồi là sung, còn phía dưới là chuối xanh. Tôi hỏi thì mấy anh em bảo là xin dân bản. Với bản tính thật thà, tôi tin.

Một hôm, Trưởng bản dẫn mấy người dân ra báo với Ban Chỉ huy Đại đội là họ mất chuối, nghi bộ đội hái, khi đó tôi mới vỡ lẽ ra mọi điều. Ban Chỉ huy Đại đội họp để kiểm điểm, tìm hiểu sự việc. Tôi kể lại hết sự tình. Anh Thỉ, Đại đội Trưởng mặt bừng bừng, nổi nóng, quát: “Cậu làm ăn thế à! Không làm được thì nghỉ. Tại sao không báo với Đại đội để uốn nắn tư tưởng và việc làm của anh em”. Tôi  nhận khuyết điểm trước Đại đội và xin tha cho anh em trong Tiểu đội, rút kinh nghiệm là chính.

Tôi đi cùng Ban Chỉ huy Đại đội vào xin lỗi dân bản. Nếu họ làm to chuyện này thì ảnh hưởng đến tình quốc tế giữa hai nước Việt - Lào. Nhưng dân bản họ thật thà và cũng mến bộ đội lắm. Họ tha lỗi cho chúng tôi, còn gửi về cho đơn vị vài buồng chuối, mấy chục quả đu đủ. Tôi ngày càng gần gũi anh em hơn, thỉnh thoảng có chuyện gì họ cũng tâm sự với tôi. Cậu Thăng cho tôi biết, số ván cốp pha của đơn vị hao hụt, số lượng không bảo đảm chỉ tiêu là do thủ kho móc nối bán cho lái xe quá cảnh. Một hôm, Thăng cho hay sẽ có xe đến bốc gỗ (cậu này quen thủ kho). Tối đến, tôi cùng Tiểu đội ra suối ngồi đợi. Đợi mãi, chẳng thấy gì đành quay về. Nghe đâu xe bị hỏng dọc đường nên không đến đúng hẹn. Anh Kế, Chính trị viên Đại đội thấy tâm trạng của tôi có biểu hiện khác thường. Anh gặp gỡ tôi và thăm dò. Tôi giấu. Rồi một hôm, cả Đại đội về Tiểu đoàn bộ xem phim. Tôi báo với Ban Chỉ huy Đại đội tối nay, lợi dụng có phim, thủ kho và mấy tay xe quá cảnh sẽ lấy cắp ván cốp pha. Mọi việc được sắp xếp bí mật. Như dự đoán, gần 10 giờ đêm, chúng gồm hai lái xe và hai thủ kho tiến hành việc lấy cắp. Khi tấm ván thứ ba được chuyển lên xe thì ánh đèn pin của đại đội trưởng chiếu thẳng vào bọn chúng. Anh ra lệnh: “Tất cả đứng im! Mọi người đã bị bắt”. Bọn chúng sợ quá định bỏ chạy, nhưng thấy bộ đội ta đông nên đành đưa tay chịu trói giải về tiểu đoàn bộ xử lý.

Công việc đổ cầu ngày càng cấp bách vì chuẩn bị sang mùa mưa. Nếu không đổ trụ kịp thì cốp pha sẽ bị lũ cuốn trôi. Nhưng tiến độ cũng không khá lên. Một phần anh em mệt mỏi, một phần trời đang chuyển mùa nên sốt rét nhiều và phần nữa do phương tiện kĩ thuật những năm cuối của thập niên 80 quá thô sơ, lạc hậu. Tôi đề xuất Ban Chỉ huy Đại đội vào bản cải tiến công cụ lao động, động viên vật chất, tinh thần cho anh em chiến sĩ. Nhờ đó, năng suất đổ bê tông tăng lên rõ rệt. Đại đội chúng tôi luôn đạt và vượt kế hoạch của tiểu đoàn giao cho. Công việc đổ bê tông kết thúc thì mùa mưa cũng đến. Đại đội được tiểu đoàn khen về tinh thần vượt khó, chịu đựng gian khổ của các chiến sĩ, biết cải tiến công cụ đã vượt năng suất lao động.

Đại đội tổ chức mừng công. Hai con lợn được anh chị nuôi quân chăm sóc cũng đủ lớn để cho đơn vị được một bữa vui vẻ. Thằng Thăng láu cá, chạy vào bản mua mấy chai “cay” về tăng thêm phần rôm rả. Anh Kế, chính trị viên đứng dậy tuyên bố dõng dạc: “Kính thưa các đồng chí! Có được niềm vui hôm nay là nhờ sự đoàn kết, chung lưng gánh vác của cán bộ, chiến sĩ đại đội 1 chúng ta, đã vượt qua được cái vất vả của thời tiết nắng nóng, thiếu thốn vật chất để đưa lại thành tích hôm nay. Coi như buổi liên hoan này là một cuộc họp, thay mặt Ban Chỉ huy Đại đội tuyên dương tất cả các đồng chí đã mang thành tích về cho đại đội”. Tiếng vỗ tay rào rào. Anh nói tiếp: “Trong niềm vui này, tôi xin thông báo cho các đồng chí, đơn vị chúng ta sẽ có hai sự kiện quan trọng”. Rồi không để cho mọi người kịp phán đoán, anh tuyên bố: “Sự kiện thứ nhất là đồng chí đại đội trưởng đã được Đảng ủy ra nghị quyết chuẩn y kết nạp đảng viên, và sự kiện thứ hai… Để tăng phần hấp dẫn chính trị viên dừng lại giây lát. Sự kiện thứ hai là…đồng chí Đại được phong quân hàm hạ sĩ trước niên hạn và điều động về công tác tại bộ phận hậu cần của tiểu đoàn bộ”.

Tiếng vỗ tay xen lẫn tiếng chúc mừng rộn ràng, vui vẻ. Những bài hát về Trường Sơn vang lên. Tiếng hát ngân nga dội vào vách đá nghe vui tai.

Tôi được phong quân hàm hạ sĩ trước niên hạn và điều động về công tác tại bộ phận hậu cần của tiểu đoàn bộ. Lòng tôi vô cùng phấn khởi. Ngày chia tay về đơn vị mới thật bùi ngùi, xúc động. Những cái bắt tay, những lời chúc, câu chào sao thân thiết đến thế. Tôi lại trở thành “lính mới” của tiểu đoàn bộ.

***

Vậy mà đã mấy chục năm đã trôi qua. Kỉ niệm về người “lính mới” năm nào còn mãi mãi trong kí ức tôi. Không biết thủ trưởng của tôi, những đồng đội của tôi khi đọc được câu truyện này có còn nhớ đến một thời đã từng là chiến sĩ của Đại đội 1, Tiểu đoàn 37, còn nhớ đến đại đội luôn dẫn đầu về năng suất lao động để cho những nhịp cầu nối liền tình hữu nghị hai nước Việt – Lào mãi mãi bền vững.