Bác Hồ với miền Nam trong những ca khúc

Nguyễn Văn Thanh| 22/05/2020 09:37

Tình thương yêu Bác Hồ dành cho tất cả mọi người, nhưng đối với miền Nam đó là tình cảm đặc biệt. Bởi vì Bác thương “miền Nam đi trước về sau”, “miền Nam thành đồng Tổ quốc”. Điều ngẫu nhiên là các nhạc sỹ viết về những ca khúc “Bác Hồ với miền Nam ruột thịt” đều lựa chọn dòng nhạc mang âm hưởng của những làn điệu dân ca.

ADQuảng cáo

Nhạc sĩ Lưu Hữu Cầu và ca khúc “Miền Nam nhớ mãi ơn Người”

Sau 30 năm đi tìm đường cứu nước, mùa Xuân năm 1941, Bác Hồ của chúng ta đã trở về Tổ quốc. Từ ngày rời bến Nhà Rồng năm 1911, Bác chưa một lần trở về miền Nam, nhưng trong tâm trí Người luôn hướng về đồng bào miền Nam ruột thịt.

Chương trình nghệ thuật “Khắc sâu lời Bác dạy”. Ảnh tư liệu

Trong Di chúc, Bác Hồ vẫn thể hiện niềm khao khát: “Dù khó khăn gian khổ đến mấy, Nhân dân ta nhất định sẽ hoàn toàn thắng lợi… Tổ quốc ta nhất định sẽ thống nhất. Đồng bào Nam Bắc nhất định sẽ sum họp một nhà”. Chính vì lẽ đó, càng thêm thôi thúc nhạc sĩ Lưu Hữu Cầu cho ra đời ca khúc “Miền Nam nhớ mãi ơn Người”. Ca khúc đã sử dụng chất dân ca của một câu hò Đồng Tháp, “dẫu núi có mòn sông kia cạn, Miền Nam ơi, miền Nam nhớ mãi ơn Người thiết tha”. Câu hò này đã làm nên sự thành công của bài hát.

Nhạc sĩ Ngô Đồng Nai với ca khúc  “Người sống mãi trong lòng miền Nam”

Năm 1969, khi nhạc sĩ đang ở căn cứ  Ban Tuyên huấn Trung ương cục miền Nam thì nghe tin Bác Hồ mất. Sự kiện đau thương đã thôi thúc nhạc sĩ ngồi vào bàn viết. Nhạc sĩ nhớ đến ngày còn sống, dù bận trăm công ngàn việc, nhưng Bác vẫn không bao giờ quên các cháu thiếu niên, nhi đồng. Vì vậy, nhạc sĩ viết câu mở đầu: “Con khắc sâu đời đời trong ánh mắt em thơ/trong triệu trái tim thương nhớ”. Nhạc sĩ nhớ công ơn của Bác với đất nước, với dân tộc Việt Nam. Chính nhờ có Người đã “Nâng chúng ta lên cuộc sống làm người”, cuộc sống mà Bác đã khẳng định “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”. Và một tình cảm luôn canh cánh trong lòng Người, đó là mảnh đất miền Nam, vì vậy, nhạc sĩ đặt thành tên ca khúc “Người sống mãi trong lòng miền Nam”.

Nhạc sĩ Trần Hoàn với ca khúc “Thăm bến Nhà Rồng”

Trong một lần đến thăm nhà lưu niệm Bác Hồ trên bến Nhà Rồng, nhạc sĩ Trần Hoàn đã viết thành công ca khúc “Thăm bến Nhà Rồng”.

Nếu như trong bài thơ Người đi tìm hình của nước, nhà thơ Chế Lan Viên  cho  người đọc thấy được hình ảnh của người thanh niên đi tìm đường cứu nước trong một không gian buồn với một tâm trạng cô dơn, thì nhạc sĩ Trần Hoàn cũng làm được điều đó qua ca khúc "Thăm bến nhà Rồng".

ADQuảng cáo

Thăm bến Nhà Rồng, nghe trong không gian sóng nước Sài Gòn: “Ai về Thủ Thiêm, ai qua Bến Nghé/Ai xuôi, ai ngược/Nhớ ghé Bến Nhà Rồng/Chiều về khói tỏa trên sông/Lắng nghe câu hát, hò ơ! Lắng nghe câu hát, chạnh lòng nước non”.

Bằng cách gợi và qua âm hưởng của hò Nam Bộ kết hợp với lời ca “Lúc cập thuyền ai đưa tiễn Người đi. Hay chỉ một mình Bác khăn gói biệt ly…” đã đánh trúng tâm lý người nghe để tạo nên trạng thái cộng hưởng về chiều sâu của mặt tình cảm. Hình ảnh của người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành đã được hiển hiện trước một không gian buồn xa vắng, sâu lắng.

Diễn viên Nhà hát kịch Việt Nam thể hiện ca khúc "Người là niềm tin tất thắng". Ảnh tư liệu

Nhạc sĩ Trần Khiết Tường với ca khúc “Hồ Chí Minh đẹp nhất  tên Người”

Năm 1960 khi đang ở Hà Nội, nhạc sĩ đã nghĩ đến việc sáng tác một bài hát  về Hồ Chí Minh. Bởi vì đối với đồng bào miền Nam, hình ảnh của Bác là niềm tin chiến thắng. Nhạc sĩ nghĩ nhiều đến cả đời sống giản dị, vừa vĩ đại như Bác. Chính vì lẽ đó, nhạc sĩ Trần Khiết Tường đã nghĩ đến làn điệu dân ca Nam Bộ và chỉ có thể trên cơ sở nhạc dân gian mới tạo nên một tác phẩm đi vào lòng người.

“Hò ơ ….. ơ ………….
Tôi hát ngàn lời ca
Bao la hơn những cánh đồng
Mênh mông hơn mặt Biển Đông
Êm đềm hơn những dòng sông
Hò ơ ………….ơ …….hò ……….ơ ………..hơ …….ơ
Tôi hát ngàn lời ca
Nồng nàn hơn nắng ban mai đẹp tình hơn cánh hoa mai
Hùng thiêng hơn núi sông dài
Là một niềm tin Hồ Chí Minh ! Hồ Chí Minh đẹp nhất tên người
Là một niềm tin Hồ Chí Minh”.

Giai điệu rộn ràng, phấn chấn như một bản độc tấu đàn mandoline, vốn là ngón đàn sở trường của nhạc sĩ.

Ca khúc Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người không những là một trong các tác phẩm để đời với nội dung ca ngợi Bác Hồ. Còn đối với tác giả thì đây là đỉnh điểm sáng giá trong sự nghiệp sáng tác âm nhạc. “Chính chất liệu hò Cần Thơ của quê hương anh là đoạn mở đầu để nói lên Bác từ Nhân dân mà ra, rồi phát triển dần thành những bước đi trang trải, trìu mến, để biểu hiện cái đẹp của đất nước rực sáng dần trong đó có Bác Hồ” (Trích trong tự truyện Nhạc và Đời. Nxb Tổng hợp Hậu Giang, 1989).

Ngoài ra, còn có rất nhiều ca khúc viết theo âm hưởng của những làn điệu dân ca như nhạc sĩ Đỗ Nhuận với bài “Trông cây lại nhớ đến Người”. Câu hát “A ơ, chứ trồng cây tôi lại nhớ Người/chứ rừng bao nhiêu cây mọc/thì tôi ơn Người bấy nhiêu…” khiến người nghe liên tưởng đến một bài dân ca Nghệ-Tĩnh; nhạc sĩ An Thuyên cũng đem âm hưởng dân ca Nghệ-Tĩnh vào bài “Đêm nghe hát đò đưa nhớ Bác”, để hình dung về thời niên thiếu của Bác Hồ: “Tuổi ấu thơ Bác đã đi/suốt chiều dài câu đò đưa/Tuổi ấu thơ Bác đã sống/suốt chiều rộng câu dân ca...” v v…

Hồ Chí Minh trở thành biểu tượng đẹp cho khát vọng sống, cho hòa bình, độc lập, tự do, hạnh phúc. Biểu tượng đó đã khơi nguồn cảm hứng vô bờ sáng tạo cho bao nhạc sĩ, thi sĩ.

ADQuảng cáo
(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Bác Hồ với miền Nam trong những ca khúc
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO