Cây thốt nốt ở miền Tây Nam bộ

Cây thốt nốt được trồng tạo nên nét đặc trưng và là điểm nhấn ấn tượng cho “bức tranh” tuyệt đẹp nơi miền quê sông nước này.

Người dân Kiên Giang bổ trái thốt nốt làm món giải khát phục vụ du khách

Cây thốt nốt phát triển cao chừng 20 m. Cây trổ bông vào mùa hè, nhìn từ xa giống cây dừa, nhưng thân cây to và cao, lá xòe tán như lá cọ. Trái thốt nốt kết thành từng chùm, to tròn cỡ trái dừa xiêm, lúc còn non vỏ màu vàng xanh, trái chín vỏ màu tím sậm trông rất đẹp mắt; ruột có ngăn 3-4 múi, phủ bên ngoài một lớp vỏ lụa mỏng, bên trong có cơm dày màu trắng đục, mềm dẻo như cơm trái dừa nước, có vị ngọt thanh, hương thơm đặc trưng; dùng làm thức uống giải khát bằng cách bổ trái ra, lấy phần ruột bên trong cắt thành lát cho vào ly, thêm một ít nước thốt nốt kèm đá lạnh, khuấy đều và thưởng thức.

Đồng bào lấy nước thốt nốt vào lúc bình minh ló rạng, bằng cách dùng ống tre đã thông ruột thành 1 ống dài. Đầu trên chẻ ra kẹp vào nhiều cuống hoa đã cắt đoạn đầu rồi buộc lại để cho nước trong cuống hoa chảy rỏ theo ruột ống tre treo bên dưới. Đến khi hoàng hôn buông xuống, lấy những ống tre hứng đầy dịch thốt nốt đem về nhà…

Một cây to, có thể cho 30 lít/ngày, thu hoạch trong thời gian từ 2-3 tháng. Bà con chế biến đường thốt nốt bằng cách đổ vào chảo nấu ngay trong ngày để không bị chua. Nước thốt nốt vừa keo lại đổ vào khuôn tùy theo kích cỡ to hoặc nhỏ, để nguội, sau đó cắt thành từng miếng và dùng lá thốt nốt khô gói thành từng cây như gói bánh tét.

Thường 4 lít nước thốt nốt cho ra 1 kg đường. Đường thốt nốt màu vàng nhạt, vị ngọt dịu, thơm, dùng chế biến các món ăn hoặc giải khát như chè đậu xanh, bánh gói và bánh bò...

Ngoài ra, các thành phần từ cây thốt nốt còn có tác dụng chữa bệnh như đường thốt nốt làm thuốc giải độc trong trường hợp ngộ độc sắn, mã tiền; cuống cụm hoa được dùng làm thuốc chữa sốt và lợi tiểu, nước chảy từ vòi hoa làm thuốc nhuận tràng; rễ sắc uống chữa bệnh vàng da… Những sản phẩm được bà con thu hoạch và chế biến từ cây thốt nốt còn được dùng làm vật liệu lợp nhà, làm vách, làm phong cảnh, hàng mỹ nghệ v.v...