Dân ca của người Bố Y – nét văn hóa nhiều cung bậc cảm xúc
Di sản - Truyền thống - Ngày đăng : 08:43, 21/05/2021
Nét đặc sắc của điệu hát
Điệu hát của người Bố Y không có nhiều âm điệu, tiết tấu, tất cả đều được hát theo một nhịp đều đều. Bài hát có câu ngắn, câu dài, cứ một câu gieo vần trắc, một câu gieo vần bằng ở cuối câu. Như người Bố Y nói, khi hát miễn sao kéo được giọng. Nếu một câu hát lên mà không kéo được giọng thì bắt buộc câu hát đó phải thêm một số từ, nhưng ý nghĩa của câu hát không thay đổi.
Nghệ nhân dân ca Bố Y luyện tập và dạy hát dân ca |
Thành kính thế hệ đi trước
Người Bố Y có tục lệ hát trong đám cưới và những dịp lễ hội. Người cao tuổi luôn được kính trọng trong cộng đồng, vì thế bao giờ cũng hát bài “Đón giọng ngon ngọt của chủ nhà, dân làng” trước.
Người Bố Y coi trọng người cao tuổi và lễ mừng thọ. Trong lễ mừng thọ, con cháu hát những lời chúc mừng ca tụng người già, mong người sống lâu trăm tuổi và là tấm gương soi sáng cho con, cháu. Lời hát của người Bố Y tuy mộc mạc, giản dị nhưng chứa đựng những lời răn dạy con cháu kính trọng người già, bề trên. Những năm gần đây, ngoài các bài hát cổ, người Bố Y còn sáng tác bài hát mới để hát mừng thọ.
Hát giao duyên nhiều cung bậc cảm xúc
Trong hát giao duyên của người Bố Y sử dụng điệp từ với tần suất cao, khéo léo, không gây nhàm chán cho người nghe mà luôn có sự biến đổi, thêm mới về mặt nội dung và từ ngữ. Bên cạnh đó, hát giao duyên của người Bố Y cũng khéo léo sử dụng biện pháp ẩn dụ, so sánh, thể hiện nhiều cung bậc cảm xúc trong tình yêu với phép so sánh ngang bằng (như, là). Người Bố Y hát các làn điệu dân ca được hay và truyền cảm không thể thiếu nhạc cụ quan trọng, bổ trợ như: trống đồng.
Ý nghĩa và giá trị văn hóa cộng đồng
Dân ca Bố Y có lịch sử phát triển lâu đời, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, chứng tỏ sức sống lâu bền và có sức hấp dẫn với các tầng lớp đồng bào. Dân ca Bố Y góp phần giáo dục con người hiểu biết về cội nguồn dân tộc, gìn giữ và phát huy từ ngữ đẹp, mượt mà sâu lắng trong các làn điệu…; hướng con người tới chân - thiện - mỹ; góp phần khích lệ, động viên người dân trong lao động sản xuất...
Với những giá trị tiêu biểu, dân ca của người Bố Y được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia ngày 30/1/2018.