Vai trò của luật sư đối với các vụ án dân sự

Năm 2020, bà Lê Thị Kim Tuyết, trú tại xã Quảng Trực (Tuy Đức), xảy ra tranh chấp tài sản với một người khác. Vụ tranh chấp khá phức tạp, nên bà đã mời luật sư tư vấn, tham gia giải quyết các vấn đề pháp lý.

Nhờ sự hỗ trợ của luật sư, khi vụ việc được tòa án các cấp xử lý, bà cảm thấy yên tâm, tiết kiệm được thời gian. Kết thúc vụ việc, bà nhận thấy, việc mời luật sư tham gia từ đầu trong vụ án là quyết định đúng đắn, bà được bảo vệ quyền lợi chính đáng.

Theo luật sư Nguyễn Thanh Huy, Văn phòng Luật sư Nguyễn Thanh Huy (Gia Nghĩa), các vụ án dân sự đa số có thời gian xảy ra sự việc khá lâu, phức tạp, đương sự thiếu hiểu biết về pháp luật, nên việc mời luật sư tham gia tư vấn pháp luật, bảo vệ quyền lợi là cần thiết.

Nhiều vụ án dân sự, nếu có sự tham gia của luật sư để tư vấn pháp luật sẽ giảm bớt những tranh chấp kéo dài, giảm khiếu nại vượt cấp. Các vụ án dân sự thường khá phức tạp, cần nhiều chứng cứ và áp dụng pháp luật qua nhiều thời kỳ. Do đó, sự tham gia của luật sư trong các vụ án này có vai trò rất quan trọng.

Luật sư tham gia tranh tụng tại một phiên tòa do TAND tỉnh xét xử. (Ảnh minh họa chụp trước ngày 27/4/2021)

Theo Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, luật sư có quyền thu thập, giao nộp tài liệu, chứng cứ kể từ khi tòa án thụ lý vụ án dân sự. Quá trình tham gia tranh tụng, luật sư được trình bày, đối đáp, phát biểu quan điểm, lập luận về đánh giá chứng cứ, pháp luật áp dụng để bảo vệ yêu cầu, quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự hoặc bác bỏ yêu cầu của người khác.

Tại Điều 76 Bộ luật Tố tụng dân sự quy định, luật sư có quyền tham gia tố tụng từ khi khởi kiện hoặc bất cứ giai đoạn nào trong quá trình tố tụng dân sự. Quá trình tham gia vụ án, luật sư được quyền thu thập, cung cấp tài liệu, chứng cứ cho tòa án.

Luật sư cũng được quyền nghiên cứu hồ sơ vụ án, được ghi chép, sao chụp những tài liệu cần thiết có trong hồ sơ vụ án để thực hiện việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự.

Cũng theo luật sư Huy, thời gian qua, số lượng luật sư tham gia các vụ án dân sự ngày càng nhiều. Người dân đã dần quen với việc mời luật sư tham gia bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình trong các vụ án dân sự.

Vai trò của luật sư trong tranh chấp dân sự còn thể hiện ở việc bảo đảm thủ tục tố tụng dân sự được tuân thủ đúng pháp luật. Luật sư sẽ đề xuất việc tham gia của người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan nếu cần thiết trong vụ án dân sự.

Giai đoạn hòa giải trong tố tụng dân sự là một trong những thủ tục bắt buộc trong vụ án dân sự. Tuy nhiên, để các đương sự có thể hòa giải được với nhau, luật sư sẽ tư vấn để đương sự có thể đưa ra được phương án hòa giải tốt nhất.

Đối với người dân, việc mời luật sư ngay từ khi phát sinh tranh chấp dân sự là cần thiết để tránh những việc khiếu kiện, khiếu nại không đúng thẩm quyền hoặc vượt cấp. Khi luật sư đã tham gia tố tụng, người cần tuân thủ theo tư vấn của luật sư để vụ việc được tiến hành đúng quy định.

Về phía luật sư, cũng cần định hướng cho đương sự thu thập chứng cứ trong vụ tranh chấp một cách hợp pháp, đúng quy định để bảo vệ tốt nhất quyền, lợi ích chính đáng của đương sự.

Khi tranh tụng, luật sư cần chủ động đưa ra những câu hỏi để thu thập thông tin bảo đảm sự thật khách quan của vụ việc trên cơ sở yêu cầu khởi kiện.

Luật sư cần chú trọng việc hòa giải trong tranh chấp dân sự, nhất là những tranh chấp về thừa kế, tranh chấp nợ vay. Bởi vì, nếu hòa giải thành, sẽ hạn chế được mâu thuẫn trong Nhân dân, giảm phát sinh chi phí cho đương sự.

Luật sư Huy nhấn mạnh: "Luật sư cần tuyệt đối không được lợi dụng nghề nghiệp để tư lợi, lèo lái vụ việc theo những hướng khác trái quy định của pháp luật. Hay nói cách khác, đã làm luật thì phải thượng tôn pháp luật".