Ông Đào Duy Hải - người tiên phong trong sản xuất hồ tiêu bền vững

Ông Hải (bên phải) trao đổi kinh nghiệm trồng hồ tiêu hữu cơ với người dân trong xã

Sản xuất theo hướng hữu cơ gắn với tiêu thụ

Vườn hồ tiêu của gia đình ông Hải được bố trí khá khoa học theo các bậc từ cao xuống thấp nhằm tránh ứ đọng nước. Cây tiêu được bám vào các loại cây sống khác nhau, xen giữa những hàng tiêu là các hàng gừng, bờ ranh xung quanh trồng cỏ cho bò ăn. Ông Hải khẳng định: “Sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ khó chứ không hề dễ, nó đòi hỏi phải có tính kiên trì, chịu khó và mong muốn đeo đuổi một nền nông nghiệp Việt Nam bền vững, bảo vệ môi trường mới có thể làm được”. Theo đó, điều mà ông luôn tuân thủ đó là tuyệt đối không sử dụng phân bón hóa học, không xịt thuốc bảo vệ thực vật cho hồ tiêu.

Cụ thể, loại phân bón mà ông thường xuyên sử dụng được ủ từ phân bò kết hợp với các loại men, chế phẩm vi sinh, phân bón từ phế phẩm cá biển. Để phòng, chống sâu bệnh, ông chủ yếu áp dụng các giải pháp thủ công như dùng hỗn hợp gừng, tỏi, ớt, thỉnh thoảng xử lý vườn bằng vôi bột... Cây nào bị bệnh mà không thể “cứu chữa” được thì ông nhanh chóng nhổ bỏ, đưa ra khỏi vườn chôn, đốt cẩn thận.

Hồ tiêu được trồng leo trên cây trụ sống nên hàng năm, nhất là vào mùa mưa ông đều tiến hành rong, tỉa cây che bóng, cắt bỏ cành lươn, cành sát mặt đất nhằm tạo độ thoáng cho vườn cây, tránh nấm bệnh. Khi thu hoạch thì bảo đảm lượng quả chín trên cây đạt từ 50% trở lên. Các loại bao bạt, bảo hộ lao động khi thu hái, phơi sấy phải bảo đảm sạch sẽ. Không dùng hóa chất để bảo quản sản phẩm.

Theo ông Hải, qua quá trình canh tác nông nghiệp hữu cơ nhận thấy nhiều lợi ích như việc duy trì và bảo toàn độ phì nhiêu của đất, ít gây ô nhiễm nguồn nước (nước ngầm, sông, hồ), đồng thời bảo vệ đời sống hoang dã, đa dạng sinh học, nhất là các loại chim, ếch nhái, côn trùng. Sản xuất theo phương thức này nhà nông cũng đối xử tốt hơn với động vật nuôi. Cụ thể, gia đình trồng cỏ ở các bờ ranh, cỏ không bị phun xịt thì an toàn cho bò, bò ăn cỏ thải ra phân để ủ bón lại cho vườn cây.

Sản xuất hữu cơ còn loại bỏ hoàn toàn việc có dư lượng thuốc trừ sâu, không có hóc môn và chất kháng sinh trong thực phẩm khi đến tay người tiêu dùng. Và đặc biệt là chất lượng sản phẩm tốt hơn, bởi không có sự can thiệp nhiều về đặc tính tự nhiên của hương vị. Đây là điều càng có ý nghĩa đối với các loại thực phẩm gia vị như hồ tiêu, gừng… của Việt Nam. Sản phẩm sạch, hương vị cay, nồng đặc trưng của miền nhiệt đới chính là thế mạnh cạnh tranh của nông sản Việt. Cũng vì thế mà sản phẩm hồ tiêu, gừng của gia đình đều được chứng nhận hữu cơ quốc tế - USDA Oganic.

Ông Hải là người đầu tiên trong vùng liên kết với doanh nghiệp sản xuất và tiêu thụ sản phẩm ra thị trường quốc tế. Cụ thể, nhiều năm nay, qua quá trình hợp tác với Công ty TNHH  hương gia vị Sơn Hà (Bắc Ninh), sản phẩm hồ tiêu và gừng của gia đình ông Hải đều được xuất khẩu sang các nước châu Âu với thu nhập trên dưới 1 tỷ đồng mỗi năm.

Ông Hải hiện có 4 ha hồ tiêu sản xuất đạt chuẩn Châu Âu về hữu cơ- USDA Oganic

Đóng góp xây dựng nông thôn mới

Nhận thấy những lợi ích lâu dài của sản xuất theo hướng hữu cơ, mong mốn lan tỏa cách làm này, ông còn là người trực tiếp vận động, thuyết phục các hộ dân khác cùng áp dụng và liên kết mở rộng vùng canh tác. Năm 2016, ông đứng ra thành lập HTX do mình làm giám đốc với số thành viên ban đầu là 5 người, đến nay đã tăng lên 12 người với diện tích canh tác hơn 50 ha.

Theo ông Hải, ban đầu đi thuyết phục các hộ dân khác không hề dễ. Nhiều người đưa ra lí do về thói quen, không nắm vững kỹ thuật mới và cả sự hoài nghi về hiệu quả lâu dài. Nhưng bằng những lí lẽ xác đáng cộng với việc mời họ tham quan, tìm hiểu thực tế trên vườn nhà mình, dần dần các hộ xung quanh đã tự nguyện tham gia vào hợp tác xã.

Thời gian gần đây, việc giá cả hạt hồ tiêu sản xuất theo kiểu truyền thống bị giảm mạnh so với giá sản phẩm đạt chuẩn của HTX Đồng Thuận cũng là một động lực để các thành viên tuân thủ các quy trình về nông sản hữu cơ. Sản phẩm hạt hồ tiêu khô hiện nay của HTX bán cao hơn rất nhiều so với mặt bằng thị trường, được 115.000 đồng/kg.

Theo UBND xã Nhân Cơ thì hiện nay cách làm của ông Hải đã và đang được nhiều nông dân trên địa bàn học tập, làm theo góp phần phát triển nền nông nghiệp bền vững, bảo vệ môi trường.

Ông Hải hiến 300 m2 đất mặt đường trục chính thôn để địa phương xây dựng trường học

Ông Hải đã định hình một phương thức canh tác nông sản chủ lực theo hướng hàng hóa chất lượng cao, an toàn gắn với tiêu thụ, góp phần bảo đảm tiêu chí nông thôn mới về HTX sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị. Ông Hải còn là người tiên phong ở địa phương trong việc tham gia vào các hoạt động xây dựng nông thôn mới ở địa phương như làm đường giao thông, xây dựng các công trình công cộng. Ông đã hiến cho xã 300 m2 đất mặt tiền dọc trục chính thôn 6 để hoàn thiện tiêu chí về cơ sở vật chất giáo dục. Ông Hải đã được các cấp tuyên dương, khen thưởng vì có thành tích xuất sắc trong thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi và xây dựng nông thôn mới...