Món vếch bò nấu cà đắng của người Ê đê

25/12/2020 09:24

Trước đây, món vếch bò nấu cà đắng thường chỉ được làm khi bon làng có lễ hội lớn hay nhà giàu trong cộng đồng Ê đê trên địa bàn tỉnh làm tiệc mừng thiết đãi dân làng. Vào những dịp như vậy, bà con mới mổ bò và dành các bộ phận đặc biệt của con bò để nấu món ăn này. Với người Ê đê, món ăn có lịch sử lâu đời và mang hương vị đặc trưng, đặc biệt không thể lẫn vào đâu được.

Vếch theo tiếng Ê đê thực chất là phần đầu ruột non của động vật ăn cỏ. Đối với người Ê đê, vếch của các loài động vật ăn cỏ như dê, trâu, bò rất sạch vì chúng được chăn thả trong rừng, chỉ ăn cỏ và lá cây rừng…

Phần da bò được nướng trước khi luộc chín

Để có được món vếch bò cà đắng, người Ê đê phải chế biến công phu và tốn nhiều thời gian. Món vếch bò nấu cà đắng cần có các nguyên liệu chính gồm da, gân, thịt và bộ lòng của con bò. Sau khi mổ bò, người Ê đê lấy vếch được tiến hành thật nhanh để không gây xáo trộn các thành phần bên trong nội tạng. Họ dùng lạt buộc chặt hai đầu đoạn ruột non rất ngắn liền kề với bao tử bò rồi mới cắt ra để riêng. Đoạn ruột này được luộc trong nước sôi cùng sả đập dập cho chín trước khi nấu cùng các nguyên liệu khác.

Lòng bò được người Ê đê luộc chín trước khi nấu cùng vếch bò, cà đắng

Da bò phải được nướng trên than hồng rồi mới đem luộc chín cùng sả. Người Ê đê dùng sả và riềng xử lý trong các công đoạn chế biến để tạo mùi thơm của món ăn. Những phần nội tạng khác cùng với da, gân, một ít thịt hoặc sườn bò cùng với bộ lòng cũng sẽ luộc chín cùng với sả, riềng rồi mới đem cắt miếng vừa ăn. Tất cả nguyên liệu trên được nấu trong một chiếc nồi lớn, thêm nước và đun trên lửa cho chín nhừ trong khoảng một tiếng.

Cà đắng được cắt nhỏ ngâm nước trước khi nấu

Lúc này, cà đắng sau khi ngâm nước được vớt ra để ráo rồi cho vào nồi ninh cùng các nguyên liệu trên. Sau đó, họ nêm muối và bột ngọt tạo vị đậm đà. Ngoài ra, món ăn này không thể thiếu các gia vị sả, gừng, ớt, lá é. Tất cả được băm nhỏ hoặc giã nát rồi cho vào nồi. Cuối cùng, vếch đã luộc chín được thái từng đoạn nhỏ cho vào nồi nấu trong vòng 20 phút nữa.

Người Ê đê dùng hoa và lá é để tạo mùi thơm trong món ăn

Như vậy, món vếch bò thơm ngon phải mất 3 - 4 tiếng kỳ công chế biến. Chính vì thế, ngày nay người Ê đê cũng chỉ thường làm món vếch bò nấu cà đắng khi có khách quý đến nhà hoặc lúc bon làng làm lễ hội. Những món ăn nấu cùng vếch sẽ có vị hơi đắng, ngọt hậu, hòa quyện cùng mùi thơm của cỏ, của dịch vị trong ruột bò rất đặc trưng. Món vếch đạt yêu cầu sẽ tổng hòa các vị đắng, cay, thơm, bùi, béo,…