Đa dạng, phong phú ẩm thực Đắk Nông

Từ các dân tộc tại chỗ

Theo thống kê, các dân tộc tại chỗ M’nông, Mạ, Ê đê trên địa bàn tỉnh hiện có 13.919 hộ với hơn 66.538 nhân khẩu sinh sống tập trung ở các huyện, thị xã. Là cư dân bản địa, sống gần sông suối, núi đồi nên đồng bào đã tận dụng những nguyên liệu sẵn có từ thiên nhiên để chế biến ra những món ăn đặc trưng, mang đậm chất núi rừng Tây Nguyên. Các món ăn được chế biến khá đơn giản, chủ yếu là luộc, nướng hoặc nấu canh. Điều dễ nhận thấy là các món đều có sự kết hợp giữa các nguyên liệu với nhau, thể hiện tinh thần đoàn kết cộng đồng.

Gỏi cá cà đắng - món ăn yêu thích của đồng bào bản địa

Các nguyên liệu sẵn có trong tự nhiên dùng để chế biến món ăn như cà đắng, lá tàu bay, lá bép, đọt mây, măng le, quả núc nác, cá suối, thịt thú rừng… Các món ăn của đồng bào thường có các vị như chua, đắng, cay, chát…

Theo giải thích của đồng bào thì không phải ngẫu nhiên mà họ thích ăn cay, đắng… bởi từ xưa cuộc sống còn khó khăn, bệnh tật nhiều nên các vị đắng, cay kết hợp với thức ăn sẽ góp phần đề kháng, giảm thiểu bệnh tật. Vị đắng, chát sẽ chữa được một số bệnh như đau bụng, sốt rét và vị cay sẽ kích thích vị giác, tạo ra cảm giác ngon miệng hơn. Tuy đơn giản nhưng hầu hết các món ăn của đồng bào, từ khâu chuẩn bị nguyên liệu đến quy trình chế biến khá công phu. Trong đó, có thể kể đến một số món như canh thụt, đọt mây, món canh môn rừng, lá mì xào, canh cà đắng…

Cà ướp muối ớt

Một trong những món ăn luôn có mặt tại các lễ hội của đồng bào chính là món cơm lam, thịt nướng. Nguyên liệu chính của cơm lam là gạo nếp, sau khi ngâm gạo nếp được bỏ vào ống tre, ống nứa, lấy nước suối để nấu. Những ống nứa đựng gạo nếp được đốt trên lửa hoặc vùi trong than. Khi cơm chín, chẻ bỏ lớp cháy bên ngoài, lộ ra phần ruột trắng ngần. Khi ăn, xắt ra thành từng miếng chấm với muối vừng có hương vị rất đặc trưng. Món thịt nướng cũng từ thịt gia súc, gia cầm, nhưng thường chế biến theo một cách rất riêng. Phần lớn nguyên liệu được nướng trên than, không ướp tẩm gia vị mà xiên que hoặc để vào ống lồ ô và nướng. Theo giải thích của đồng bào, cách chế biến này tốn ít thời gian, thuận lợi cho việc đi rừng, đi rẫy…

Cà đắng nấu với da trâu

Thực phẩm được đồng bào dự trữ theo 2 cách phơi sấy khô và ủ chua. Một số loại thực phẩm như thịt, cá, thay vì phơi nắng, đồng bào lại gác bếp và gia vị chính là muối, ớt. Khi chín thì cắt thành từng miếng nhỏ vừa ăn và chấm với muối ớt.

Rượu cần cũng là thức uống yêu thích, không thể thiếu và trở thành một nét văn hóa đặc sắc của đồng bào bản địa. Để làm ra được một ché rượu cần ngon bao gồm nhiều công đoạn. Độ ngon của rượu cần phụ thuộc vào khâu đầu tiên là men rượu. Men rượu chủ yếu lấy từ các vỏ cây, lá ở trong rừng, được giã nhỏ, trộn đều với nếp. Qua một đêm, mở ra thấy có mùi thơm ngào ngạt thì cho vào ché, lấy lá chuối khô đậy lại rồi mang đi ủ. Khoảng 1 tháng sau là rượu chín, nhưng để càng lâu thì càng thơm ngon, nước rượu càng ngọt, nồng chứ không bị chua hay đắng.

Cơm lam được nướng từ gạo nếp

Đến các dân tộc anh em khác

Vài năm trở lại đây, đồng bào các dân tộc phía Bắc như Tày, Nùng, Mông, Dao, Mường, Thái… cũng đã vào Đắk Nông lập nghiệp, sinh sống và mang theo những món ăn đặc sản của dân tộc mình, tạo nên sự phong phú của ẩm thực trên vùng đất mới.

Món ăn của đồng bào các dân tộc tại chỗ tỉnh Đắk Nông có nguồn gốc từ núi rừng

Qua thống kê, hiện nay số lượng đồng bào các dân tộc thiểu số phía Bắc định cư tại Đắk Nông chỉ đứng sau người Kinh và cao hơn nhiều so với đồng bào tại chỗ. Cùng với đóng góp công sức xây dựng quê hương mới trên nhiều lĩnh vực, đồng bào các dân tộc thiểu số phía Bắc đã mang đến vùng đất Đắk Nông những món ăn đặc sắc như: Mèn mén, thắng cố, rượu ngô của người Mông; thịt gác bếp của người Thái; gà xào gừng của người Dao; rượu gạo của người Mường; lợn quay mắt mật của người Tày…

Ẩm thực Đắk Nông phong phú và đa dạng

Điều đáng nói, những món ăn đặc trưng hiện không chỉ bó hẹp trong đồng bào các dân tộc phía Bắc mà đã trở thành “tài sản” chung của đồng bào các dân tộc đang sinh sống trên quê hương Đắk Nông và được nhiều người biết đến. Món lợn quay và vịt quay nhồi lá mắt mật rất thơm ngon của người Tày hiện không chỉ là lễ vật trong đám cưới mà còn là món ăn đặc sản tại các nhà hàng ẩm thực ở Đắk Nông. Món gà xào gừng đậm đà của người Dao, hay cá trắng suối nướng lửa than và nhâm nhi với chén rượu gạo đậm nồng của người Mường rất được nhiều người ưa thích…