Lễ hội Tiên La – bảo tồn những giá trị truyền thống chống giặc ngoại xâm

Nghi thức tâm linh

Lễ hội Tiên La có nhiều nghi thức tế lễ và các trò chơi dân gian độc đáo như rước kiệu, rước nước, đánh đáo, biểu diễn chèo, chọi gà, đấu vật, múa rồng, múa sư tử, thổi sáo trúc… Trong đó, nổi bật nhất là lễ rước nước trên sông. Đây được coi là loại hình văn hóa dân gian, một nghi thức tâm linh đặc biệt, biểu hiện tín ngưỡng cầu nước của Nhân dân sống với nền văn minh lúa nước sông Hồng, với ý nguyện cầu mong tổ tiên trợ giúp cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu.

Rước kiệu tại Lễ hội Tiên La

Nét đặc sắc của lễ hội

Nét đặc sắc trong lễ hội Tiên La là lễ rước nước gồm hai đoàn rước thủy và rước bộ từ cửa đền Tiên La, xã Đoan Hùng đến ngã ba sông Luộc. Đoàn rước gồm đội múa rồng, đội rước cờ, đoàn rước kiệu Mẫu, kiệu bát cống, kiệu long đình. Hai đoàn rước thủy, bộ gặp nhau ở ngã ba sông Luộc để lấy nước đổ vào chóe sứ, sau đó chóe nước được đặt trên kiệu mẫu rước về đền để trong cung cấm. Sau lễ rước nước đến các phần tế lễ, mở đầu là đội tế nữ quan của làng Tiên La, sau đến các đội tế của các làng trên địa bàn.

Bảo tồn và phát triển

Lễ hội Tiên La xưa được tổ chức mỗi năm ba lần vào tháng 3, tháng 8 và tháng 11 âm lịch. Ngày nay, lễ hội diễn ra từ 10 đến 20 tháng 3 âm lịch, với việc tái hiện nhiều trò chơi dân gian như múa rối nước, thi giã bánh dầy, thi pháo đất, thi vật, thi tổ tôm điếm… Lễ hội còn bảo tồn hai loại hình nghệ thuật mang tính quần chúng là hát ca trù và hát văn (kèm hầu bóng)...

Lễ hội đền Tiên La là dịp để các tầng lớp Nhân dân địa phương và đồng bào, du khách thập phương về đây thắp nén tâm nhang, tỏ lòng tri ân nữ anh hùng dân tộc. Lễ hội góp phần giáo dục thế hệ trẻ niềm tự hào về truyền thống đấu tranh anh dũng, bất khuất, kiên cường chống giặc ngoại xâm của các bậc tiền nhân, đồng thời khơi dậy tinh thần tự hào dân tộc và lòng yêu nước của các tầng lớp Nhân dân.

Ngày 15/4/2016, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đưa Lễ hội Tiên La vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể của quốc gia.