Di tích kiến trúc nghệ thuật Bệnh viện Nhi đồng 2

Theo dòng lịch sử

Theo tài liệu của Trung tâm bảo tồn di tích (Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch TP. Hồ Chí Minh), tháng 2/1859, quân viễn chinh Pháp đánh chiếm Sài Gòn thì đến năm 1868 một cơ sở y tế của quân đội Pháp bắt đầu được xây dựng, gọi là Y viện Hải quân được đặt tại vị trí khu đất BV Nhi đồng 2 ngày nay, với mục đích phục vụ quân nhân trong cuộc chiến ở Đông Dương của người Pháp, chỉ nhận bệnh nhân là dân thường từ năm 1873. Qua nhiều giai đoạn phát triển khác nhau, nơi đây đã lần lượt mang tên là BV Quân y, BV Grall, BV Đồn Đất và nhân dịp ngày Quốc tế Thiếu nhi 1/6/1978 được chính thức mang tên BV Nhi đồng 2 cho đến nay. Đây từng là nơi làm việc của nhiều bác sĩ nổi tiếng của thế giới và Việt Nam như: Albert Calmette, Alexandre Yersin, Trần Đông A, Nguyễn Văn Bôn…

Cổng chính Bệnh viện Nhi đồng 2 trên đường Lý Tự Trọng được giữ gìn nguyên vẹn kiến trúc từ thời Pháp thuộc.

Kiến trúc nghệ thuật độc đáo

Buổi đầu hình thành, nơi đây chỉ có những công trình được làm bằng vật liệu nhẹ như gỗ, ván… Năm 1876, BV (lúc này gọi là nhà thương) được xây dựng lại theo mô hình kiến trúc như BV quân y ở các nước thuộc địa của Pháp với vườn rộng, nhiều cây cối đan xen các tòa nhà cổ kính, nhà nguyện. Đây là các dãy nhà thấp tầng, mái lợp ngói, phòng ốc xuyên thông, trang trí đơn giản, nhiều cửa sổ gỗ dạng vòm, lá sách; hành lang thông thoáng phù hợp với công năng sử dụng và khí hậu nhiệt đới. Đặc biệt là các vật liệu như ốc vít, dầm sắt, gạch… chủ yếu vận chuyển từ Pháp sang kết hợp với vật liệu bản địa.

Trải qua hơn 150 năm, công trình đã nhiều lần sửa chữa, cải tạo nhưng vẫn giữ được đường nét kiến trúc ban đầu, ghi dấu một trào lưu kiến trúc Đông Dương ở Sài Gòn, kết hợp cả phong cách kiến trúc bản địa lẫn kiến trúc Pháp những năm cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Đây là quần thể kiến trúc nghệ thuật tạo nên vẻ đẹp của cảnh quan đô thị, hài hòa với không gian kiến trúc chung của khu vực, là loại hình BV kết hợp với công viên rất độc đáo. Đặc biệt hàng cây gần 100 cây me (cách nhau đúng 3 m) trong khuôn viên BV được xem là hàng cây me cổ thụ đẹp nhất Việt Nam.

Bảo tồn và gìn giữ công trình

Song song với nhiệm vụ và chức năng là cơ sở khám chữa bệnh cho trẻ em, việc gìn giữ, bảo quản kiến trúc của BV được thực hiện tốt, vì đây được xem là một tài sản vô giá của TP. Hồ Chí Minh. Khuôn viên từ vị trí nhà nguyện, phòng ban giám đốc, dãy nhà B 12 - 13 - 14 ra đến khu vực đường Lý Tự Trọng của BV đã được khoanh vùng bảo tồn. Khu vực này được giữ gìn về cảnh quan, đường đi, cây xanh. Toàn bộ kiến trúc, màu sơn cổng chính phía trước vẫn giữ nguyên như từ khi xây dựng đến nay. Những hàng cây me, xà cừ xung quanh BV hằng năm đều được cắt tỉa gọn gàng để tránh ngã đổ vào mùa mưa, chứ không đốn, chặt.

Bệnh viện Nhi đồng 2 là di tích vừa mang ý nghĩa phục vụ an sinh xã hội, vừa có kiến trúc nghệ thuật độc đáo được chính quyền và người dân bảo tồn và gìn giữ theo dòng chảy thời gian.