Gặp những nhà báo đoạt Giải Báo chí Quốc gia

Làm báo phải dũng cảm và dấn thân

Trong một lần tác nghiệp tại xã Đắk Sắk (Đắk Mil), nghe người dân nói về Du sam-loại cây quý hiếm, được xếp vào nhóm 1A hiện nay đang bị triệt hạ, nhà báo Cao Song Việt từng bước tìm hiểu, xâu chuỗi vấn đề, lên kế hoạch để viết loạt bài về “Quần thể Du sam trên đỉnh Nâm Nung bị triệt hạ”.

Dũng cảm, dấn thân, nhà báo Cao Song Việt là cây bút điều tra sắc sảo của Báo Đắk Nông. Ảnh nhân vật cung cấp

Ấp ủ đề tài trong 6 tháng trời, ngày nào, anh cũng suy nghĩ, tìm cách “mục sở thị” việc khai thác Du sam để có những hình ảnh chân thật nhất. “Khu vực mà chúng tôi hướng đến là tiểu khu 1133, vốn được cánh lâm tặc gọi là “đỉnh trời”, vì có độ cao lên tới hơn 1.500m so với mực nước biển. Đây là nơi có địa hình hiểm trở nên rất ít người lui tới. Chúng tôi phải cậy nhờ vào một thợ săn dày dạn kinh nghiệm dẫn đường”, anh Việt tâm sự.

Trên đường di chuyển, anh chỉ mang những lương thực nhẹ chủ yếu là bánh mì và duy nhất một bộ quần áo đang mặc với máy móc tác nghiệp nhỏ gọn để vượt rừng, băng suối. Tờ mờ sáng, tập kết tại chân núi Nâm Nung và bắt đầu hành trình leo lên “đỉnh trời”, sau hơn 8 giờ đi bộ, vượt qua nhiều ngọn núi, băng qua nhiều khe suối, sức lực của anh cũng dần cạn kiệt. Thế nhưng bằng đam mê, trách nhiệm của người làm báo, anh tự động viên bản thân vượt qua vất vả để góp phần gìn giữ, bảo vệ loại cây quý hiếm này.

Khi đã vào được hiện trường là khoảng 6 giờ tối, trời bỗng nhiên đổ mưa lớn, trong khi ánh sáng của đèn pin chỉ le lói, nên anh đã tranh thủ từng giây, từng phút để ghi hình, chụp lại những bức ảnh phản ánh rõ nét nhất câu chuyện khai thác Du sam trái phép, tất cả gói gọn chỉ trong 30 phút.

Khi trở lại nơi tập kết, đường đi nguy hiểm rình rập, sấm sét, mưa như trút nước xối xả, vừa đi, anh vừa sợ cành cây gãy đổ vào người. Trên 8km đường rừng với hơn 2 giờ đi bộ,  anh cũng về đến nơi tập kết, thế nhưng lúc này, chân tay rũ rượi không buồn nhấc, quần áo lấm lem bùn đất…

Nhà báo Song Việt cho biết: “Khi thấy nhà dân, đầu óc chỉ huy phải vui, não vẫn nhận thức là mừng mà chân tay thì nặng trịch, tôi chỉ biết đứng yên hoặc ngồi bệt một chỗ, chứ không muốn đụng tay đụng chân bất cứ chuyện gì. Về đến nhà, tôi đã cố gắng viết ngay để phản ánh về quần thể Du sam bị triệt hạ càng sớm càng tốt, dù vẫn còn rất mệt và bị đe dọa đến an toàn tính mạng”.

Với nỗ lực đó, loạt bài “Quần thể Du sam trên đỉnh Nâm Nung bị triệt hạ” đã đạt giải C Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XI-năm 2016. “Mỗi tác phẩm là một đứa con tinh thần do mình ấp ủ, nuôi lớn. Đứa con được khen thì mình cũng thơm lây. Do đó, khi được nhận giải C ở Giải Báo chí Quốc gia, tôi vui mừng, sung sướng vô cùng. Đây chính là nguồn động viên tinh thần lớn lao với mỗi người làm báo để chúng tôi tiếp tục nỗ lực, đam mê, gắn bó với nghề, với tinh thần, trách nhiệm cao nhất. Tôi chỉ nghĩ đơn giản, làm báo là phải biết dấn thân, không ngại gian khó, dũng cảm đấu tranh trước cái xấu thì sẽ có những tác phẩm để đời”.

Viết báo bằng cái tâm

Viết về nông sản là đề tài không có gì lạ lẫm, được nhiều nhà báo thể hiện. Thế nhưng, hầu hết các bài viết chưa phản ánh một cách đầy đủ, nhất là chuyện xây dựng thương hiệu cho nông sản. Làm sao triển khai được chuỗi bài viết để dẫn dắt câu chuyện có đầu, có đuôi, từ các vấn đề đang nảy sinh đối với người nông dân trực tiếp làm nông sản, đối với các doanh nghiệp tham gia chuỗi sản xuất nông sản, đến trách nhiệm của các cơ quan, ban ngành, địa phương chịu trách nhiệm thực hiện các chính sách có liên quan là vấn đề được nhà báo Nguyễn Văn Hải trăn trở.

Nhà báo Nguyễn Văn Hải nhận giải C Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XII-năm 2017. Ảnh nhân vật cung cấp

Cũng từ đó, anh đã lên ý tưởng để viết chuỗi bài 3 kỳ: “Vì sao nông sản Đắk Nông mãi vẫn chưa có “tên”, có “tuổi”?”. Để có được loạt bài này, trong quá trình tác nghiệp, anh Hải gặp khá nhiều khó khăn về vấn đề chọn người phỏng vấn liên quan đến nhãn hiệu tập thể “Khoai lang Tuy Đức”. Cuối cùng, anh phải xoay nội dung cần phỏng vấn sang vấn đề trách nhiệm của những người có liên quan, vì sao lại bỏ bê nhãn hiệu và phát huy thương hiệu khoai lang Tuy Đức suốt nhiều năm qua.

Theo anh Hải, đây là đề tài liên quan trực tiếp đến thực tiễn sản xuất của nhiều nông dân Đắk Nông, nhất là đối với người dân vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi mà việc thực hiện các chủ trương, chính sách còn nhiều bất cập.

Từ bài viết của mình, anh muốn các cấp chính quyền có cách nhìn nhiều chiều, điều chỉnh chính sách phục vụ tốt hơn quyền lợi chính đáng của người dân. Anh Hải cho biết: “Khi viết một tác phẩm nào đó, không cần đề tài phải “đao to búa lớn”, đôi khi chỉ là những vấn đề gần gũi, bình thường nhưng vẫn có thể tạo nên được tác phẩm hay, mang đậm hơi thở cuộc sống. Điều quan trọng đó là, nhà báo cần phải có cái tâm với nghề. Ở đây là cái tâm đối với đề tài, nhân vật trong tác phẩm báo chí của mình và cái tâm đối với công chúng của mình”.

Với loạt bài này, nhà báo Nguyễn Văn Hải đã giành giải C Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XII-năm 2017. “Theo tôi, Giải Báo chí Quốc gia cũng như Giải Báo chí tỉnh, về một góc độ nào đó đã thực sự ghi nhận những nỗ lực lao động sáng tạo của nhà báo đối với các vấn đề của đất nước, tỉnh nhà. Hơn trên hết, giải thưởng là nguồn động viên tinh thần rất lớn để những người làm nghề tiếp tục nỗ lực, cống hiến hơn nữa và trách nhiệm lớn lao hơn nữa đối với các vấn đề của đất nước, địa phương, xã hội”, anh Hải cho biết thêm.

Gửi gắm vào tác phẩm tình yêu nghề

“Nuôi” đề tài 3 tháng, nhiều lần xuống tận nơi tác nghiệp, không nhận được cái gật đầu đồng ý trả lời phỏng vấn, phải đi về không, nhưng rồi chính tình yêu nghề thôi thúc nhà báo Đỗ Công Tính kiên trì đeo đuổi để viết nên loạt bài ““Góc khuất” từ một số dự án đầu tư sản xuất nông lâm nghiệp”.

Nhiều lúc, anh nghĩ rằng, bài viết này thất bại, không thể làm được. Thế nhưng, không làm thì lại áy náy, bởi mình không làm thì niềm tin của người dân vào nhà báo sẽ khó được cải thiện. Cho nên, anh lại khăn gói, suy nghĩ tìm mọi cách để thuyết phục người dân trả lời phỏng vấn. Trong quá trình triển khai đề tài, nhiều lúc cũng lo sợ sẽ bị đập phá xe hay ảnh hưởng đến an toàn bản thân. Nhưng với bản lĩnh của người làm báo, anh đã chiến thắng nỗi sợ hãi để hoàn thành tác phẩm.

Nhà báo Đỗ Công Tính cho rằng, nhà báo cần tự tìm cho mình những đề tài hay, rồi đầu tư công sức để thực hiện. Ảnh nhân vật cung cấp

Theo anh Tính cái khó của một sản phẩm báo điện tử đó chính là hình ảnh và âm thanh, lời ít nhưng ý phải nhiều và đầy đủ, nên đòi hỏi người thực hiện phải biết tư duy hình ảnh, phỏng vấn những nội dung trọng tâm, cốt lõi vừa đúng vừa trúng, ngắn gọn và quan trọng là bảo đảm tính tự nhiên, thuyết phục cao. Khi gặp người dân để phỏng vấn, anh đã hao tâm tổn trí rất nhiều, không chỉ thuyết phục bằng lời nói mà còn phải chứng minh cho họ thấy, báo chí cũng là một vũ khí chiến đấu, sẵn sàng đưa lên diễn đàn những ý kiến góp ý của người dân. Hơn nữa, thông qua báo chí, các cơ quan chức năng, chính quyền các cấp sẽ có cách nhìn nhận vấn đề sâu sắc và thực tiễn hơn chứ không báo cáo một chiều.

Cứ như vậy mưa dầm thấm lâu, dần dần, anh đã thuyết phục được người dân trả lời phỏng vấn và sẵn sàng nói lên tâm tư, nguyện vọng, ý kiến của mình để các cơ quan chức năng có cái nhìn thực tiễn hơn. Cũng từ đó, khi đã có ý kiến của người dân, cộng với nguồn tư liệu đã thu thập được, anh đã xâu chuỗi sắp xếp lại các vấn đề để xây dựng nên tác phẩm dài 3 kỳ. Với việc đổi mới trong cách viết, tư duy hình ảnh, biết lật ngược, xoay chuyển vấn đề, tác phẩm ““Góc khuất” từ một số dự án đầu tư sản xuất nông lâm nghiệp” đã đạt giải Khuyến khích Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XIII-năm 2018.

Theo anh Tính, may mắn là được trải qua nhiều vị trí, việc làm khác nhau, nên đứng trước một vấn đề, anh đều có cách nhìn bao quát, xâu chuỗi, hiểu rộng hơn về vấn đề của cuộc sống nhằm tạo nên tính sinh động cho tác phẩm… Và giải thưởng báo chí quốc gia chính là ghi nhận sự cống hiến của anh đối với làng báo và là động lực để anh có nhiều tác phẩm chất lượng hơn. Anh cũng mong muốn, những người làm báo hãy tự tìm cho mình những đề tài hay, rồi đầu tư công sức, làm hết trách nhiệm, gửi gắm vào đó tình yêu nghề để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của độc giả.