Người dân xã Nhân Cơ ủng hộ dự án khai thác bôxít

Xã Nhân Cơ(Đắk R’lấp) hiện có trên 4700 ha đất tự nhiên, hơn 9000 nhân khẩu, cơ cấu kinhtế chủ yếu là sản xuất nông nghiệp. Đây là địa điểm được Công ty Cổ phần aluminNhân Cơ (VNAC) quy hoạch 200 ha để xây dựng nhà máy luyện alumin, công suất650.000 tấn/năm và một hồ chứa bùn đỏ diện tích 300ha. Bên cạnh đó, UBND tỉnhcũng quy hoạch tại đây một Cụm công nghiêp - tiểu thủ công nghiệp có diện tích95ha, giai đoạn I đã san ủi được 21ha. Tính đến thời điểm này, xã Nhân Cơ đã cógần 600ha đất của hơn 400 hộ gia đình thuộc diện phải giải tỏa. Có thể khẳngđịnh rằng, Nhân Cơ là địa điểm đầu tiên trên địa bàn tỉnh ta chịu ảnh hưởng sớmnhất bởi dự án khai thác bôxít, luyện alumin.

Tuy nhiên,một điều đáng nói là hiện nay, hầu như tất cả người dân trong xã đều đồng tình,ủng hộ với chủ trương của Chính phủ về việc khai thác bôxít, luyện alumin trênđịa bàn tỉnh và “sẵn sàng hy sinh quyền lợi gia đình mình cho lợi ích quốc gia”(nghiên cứu của nhóm nhà khoa học Trường Đại học Tây Nguyên). Tâm lý chung củalãnh đạo địa phương và cộng đồng dân cư ở đây đều hy vọng một viễn cảnh tươnglai sáng sủa hơn một khi dự án khai thác bôxít, luyện alumin được triển khai.Điều này được thể hiện tại công văn số 11 ngày 24-10-2008 mà UBND xã Nhân Cơ đãgửi cho VNAC: Trong đó có đoạn nêu rõ: “Dự án khai thác bôxít, luyện alumin cóý nghĩa hết sức to lớn, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội của địaphương nói riêng và tỉnh Đắk Nông nói chung; tạo cơ hội cho người lao động tìmkiếm việc làm, nâng cao mức thu nhập, trình độ chuyên môn tay nghề. Đồng thời,nếu dự án thực thi có hiệu quả còn kéo theo sự phát triển của các ngành côngnghiệp liên quan, tăng thu ngân sách Nhà nước… nên UBND xã Nhân Cơ ủng hộ dựán…”. Mặc dù còn điều này, điều nọ, nhưng hiện tại, đa số người dân trong diệngiải tỏa, nhất là những hộ đồng bào dân tộc thiểu số ở bon Bù Zấp đã chấp hànhnghiêm túc việc giải phóng mặt bằng và bàn giao đất cho chủ đầu tư. Toàn bon có80 hộ đồng bào M’nông sinh sống thì chỉ có 7 hộ phải giải tỏa hơn 10ha đất nôngnghiệp để san lấp mặt bằng xây dựng nhà máy alumin. Sau khi có chủ trương khaithác bôxít, những hộ thuộc diện giải tỏa đã sẵn sàng phối hợp với Hội đồng đềnbù huyện Đắk R’lấp đo đạc, kiểm kê tài sản trên phần đất của mình, sau đó nhanhchóng nhận tiền đền bù và giao lại đất cho VNAC.

Với số tiền được đền bù, anh Điểu Wơn đã bỏ ra 150 triệu đồng để xây dựng nhà ở. Ảnh:Quốc Sỹ

Anh ĐiểuWơn cho biết: “Gia đình tôi có 2,7ha đất nông nghiệp nằm trong dự án mở rộngmặt bằng nhà máy alumin. Khi được thông báo là diện tích đất này sẽ giải tỏa đểxây dựng nhà máy thì mình hoàn toàn đồng ý và nhận 400 triệu đồng tiền đền bù.Trước đây, đất của mình trồng chủ yếu là cây sắn, các loại cây khác như cà phê,điều thì phát triển rất kém, thu nhập không cao. Với số tiền được đền bù, tôiđã mua 3ha đất ở xã Đắk Wer để tiếp tục sản xuất với giá 150 triệu đồng, xâydựng thêm một căn nhà hết 150 triệu đồng. Số tiền còn lại, tôi sẽ để dành lấyvốn làm ăn sau này, ổn định cuộc sống. Bà con trong bon ai cũng mong muốn dự ánkhai thác bôxít được thực hiện sẽ làm thay đổi diện mạo của bon”. Tương tự, giađình anh Điểu Hoan có gần 1ha phải giải tỏa, được đền bù 207 triệu đồng. Anh đãxây dựng một ngôi nhà 80 triệu, chia cho bố mẹ 100 triệu, số còn lại dùng đểđầu tư vào sản xuất. Cũng giống như gia đình anh Điểu Wơn và Điểu Hoan, nhữnghộ khác trong bon sau khi được nhận tiền đền bù thì việc trước hết là họ dànhphần lớn số tiền mua lại rẫy để trồng trọt, rồi sau đó là xây nhà, mua sắm đồdùng phục vụ sinh hoạt và sản xuất.

Bà Tạ ThịLý, Chủ tịch UBMTTQ xã Nhân Cơ cho biết: “Thời gian qua, VNAC cũng như chínhquyền, các tổ chức đoàn thể địa phương đã tích cực tuyên truyền, vận động, giúpngười dân hiểu rõ chủ trương của Chính phủ về việc khai thác bôxít để pháttriển kinh tế địa phương. Là người có mặt ở hầu hết các cuộc vận động, tuyêntruyền nên hơn ai hết, tôi rất hiểu bà con đều đồng tình ủng hộ và sẵn sàng didời, giải tỏa để dự án được triển khai. Bà con cũng rất hy vọng là sau khi dựán đi vào hoạt động thì chủ đầu tư sẽ tiếp tục giúp đỡ bằng cách tạo công ănviệc làm cũng như hỗ trợ trong sản xuất và ổn định cuộc sống, nhất là những hộthuộc diện di dời, giải tỏa”. Thời gian qua cũng có nhiều ý kiến cho rằng,người dân sẽ mất đất khi dự án được triển khai. Về vấn đề này, ông Lâm Trí Hy,Chủ tịch UBND xã Nhân Cơ khẳng định: Chính quyền và tất cả người dân ở Nhân Cơrất tin tưởng vào phương án sử dụng đất mà VNAC sẽ tiến hành: Đó là công ty sẽkhai thác theo kiểu cuốn chiếu hết lô khoảnh này đến lô khoảnh khác, giải phóngmặt bằng đến đâu tổ chức khai thác đến đó, khai thác xong thì tiến hành hoànthổ và san lấp mặt bằng như cũ. Riêng lớp đất mặt, VNAC sẽ đầu tư một lượngnhất định phân hữu cơ, phân vi sinh để bồi bổ đất (hoặc trả một khoản tiền chotừng chủ sử dụng để họ thực hiện việc bồi bổ đất) nhằm đảm bảo về chất lượngđất hoàn trả sau khi khai thác quặng bằng hoặc tốt hơn trước khi khai thác. Saukhi hoàn thành việc khai thác, san lấp và bồi bổ đất, chủ đầu tư có trách nhiệmbàn giao đất lại cho các chủ sử dụng đất cũ. Làm như vậy, người dân sẽ khôngmất đất mà chỉ cho chủ đầu tư “thuê” để khai thác, xong sẽ được nhận lại đất.

QuốcSỹ