Bộ trưởng Bộ Công Thương làm rõ hơn về các dự án bauxite

10/03/2013 21:28

Trong lần xuất hiện thứ 4 tại chương trình “Dân hỏi- Bộ trưởng trả lời” tối 10/3, Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng đã làm rõ một số vấn đề liên quan đến 2 dự án bauxite tại Tây Nguyên đang được dư luận quan tâm...

ADQuảng cáo

Trong lần xuất hiện thứ 4 tại chươngtrình “Dân hỏi- Bộ trưởng trả lời” tối 10/3, Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàngđã làm rõ một số vấn đề liên quan đến 2 dự án bauxite tại Tây Nguyên đangđược dư luận quan tâm.


Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng: Việcphát triển ngành công nghiệp khai thác và chế biến bauxite là chủ trương đúngđắn, cần thiết và phù hợp, đã được Đảng, Nhà nước xem xét thận trọng. Ảnh:VGP/Thái Sơn

Với khoảng 10 đến 11 tỷ tấnbauxite, Việt Nam là một trong những quốc gia được đánh giá là có trữ lượngbauxite lớn trên thế giới. Việc đầu tư thí điểm 2 dự án sản xuất alumin tại TânRai, tỉnh Lâm Đồng và Nhân Cơ, tỉnh Đắk Nông là bước khởi đầu cho tiến trìnhhình thành ngành công nghiệp nhôm của Việt Nam trong tương lai. Đây được coi làchủ trương đúng đắn, cần thiết và phù hợp. Chủ trương này đã được Đảng, Nhànước, Quốc hội và Chính phủ cân nhắc kỹ lưỡng trước khi giao cho Tập đoànThan-Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) tổ chức triển khai.

Tuy nhiên, việc chậm trễ về mặt tiếnđộ cộng với một số điều chỉnh liên quan đến dự án một lần nữa làm nảy sinhnhững câu hỏi liên quan đến tính khả thi, tính hiệu quả và một số lo ngại vềmôi trường. Đây cũng là lý do Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng xuất hiệntrong chương trình "Dân hỏi- Bộ trưởng trả lời” tối Chủ nhật, 10/3. Đây làlần thứ 4, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng xuất hiện trong chương trình này.

Trảlời câu hỏi vềcơ sở của việc Việt Nam triển khai các dự án khai thác vàchế biến bauxite tại Tây Nguyên, Bộ trưởng Bộ CôngThương Vũ Huy Hoàng cho biết:Theo kết quả thăm dò, trữ lượngbauxite của Việt Nam là khoảng 10 - 11 tỷ tấn (là một trong một số ít nước đượcđánh giá là có trữ lượng bauxite lớn trên thế giới) tập trung chủ yếu tại khuvực Tây Nguyên, trong đó tại tỉnh Đắk Nông là khoảng 4,6 tỷ tấn và tại tỉnh LâmĐồng khoảng 2 tỷ tấn. Bauxite là nguồn tài nguyên lớn, là cơ sở để hình thànhngành công nghiệp luyện nhôm phát triển lâu dài, là một nguồn lực quan trọnggóp phần vào quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Trong những năm gần đây, do nhucầu nhôm kim loại tăng mạnh, dẫn đến nhu cầu alumin trên thế giới cũngtăng theo. Tình hình trong nước cũng diễn ra tương tự. Theo dự báo, nhu cầunhôm trong nước vào năm 2020 sẽ khoảng 0,75 - 1,0 triệu tấn và năm 2030 khoảng1,6 - 2,0 triệu tấn (nhu cầu hiện tại khoảng nửa triệu tấn và hàng năm taphải chi khoảng trên 1 tỷ USD nhập khẩu). Hiện nay, nước ta đang phải nhậpkhẩu 100% nhôm kim loại, nên việc triển khai các dự án thăm dò, khai thác vàchế biến bauxite, trong đó giai đoạn đầu là chế biến alumin là hết sức cầnthiết. Bên cạnh đó, từ việc triển khai các dự án bauxite tại Tây Nguyên cũng làgiúp cho vùng đất giàu tiềm năng này nhưng hiện còn rất nhiều khó khăn, có cơhội phát triển kinh tế xã hội, cải thiện và nâng cao đời sống của nhân dân.

Như vậy, việc phát triển ngànhcông nghiệp khai thác và chế biến bauxite là chủ trương đúng đắn, cần thiết vàphù hợp, đã được Đảng, Nhà nước xem xét thận trọng, giao cho Vinacomin tổ chứctriển khai. Vì đây là một lĩnh vực công nghiệp mới mẻ, chúng ta chưa có kinh nghiệm,nên quan điểm chỉ đạo là trước hết phải làm tốt công tác quy hoạch, và trongquá trình thực hiện quy hoạch, nếu phát sinh bất cập thì phải kịp thời có sựxem xét để điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp, phải làm thí điểm và đi từ quy mônhỏ lên dần quy mô lớn. Điều hết sức quan trọng là chúng ta chủ trương tự làmchủ đầu tư từ khâu khai thác đến khâu chế biến bauxite, chỉ sử dụng công nghệnước ngoài ở những khâu Việt Nam chưa làm được, vì bauxite tập trung tại mộtđịa bàn chiến lược là Tây Nguyên. Do vậy, ở giai đoạn hiện nay, chúng ta mớiđầu tư thí điểm 2 dự án khai thác bauxite và chế biến thành alumin tại Tân Rai(Lâm Đồng) và Nhân Cơ (Đắk Nông).

Về lý do chậm tiến độ tại 2 dự án khai thác bauxite(dự án Tân Rai chậm tiến độ hơn 2 năm, dự án Nhân Cơ có thểchậm tiến độ hơn 1 năm),Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàngcho biết: Dựán đã được chủ đầu tư và các nhà thầu triển khai thực hiện với quyết tâm rấtcao, huy động nguồn lực lớn, được sự quan tâm thường xuyên và chỉ đạo sát saocủa lãnh đạo Đảng, Quốc hội, Chính phủ và các Bộ, ngành liên quan, sự ủng hộ vàgiúp đỡ của các cấp chính quyền và nhân dân tỉnh Lâm Đồng và Đắk Nông; tuynhiên, các dự án vẫn bị chậm tiến độ. Nguyên nhân chính và khách quan là các dựán có công nghệ khá phức tạp, lần đầu tiên được đầu tư ở Việt Nam và được thicông trong điều kiện hết sức khó khăn của vùng Tây Nguyên. Việc thi công hồ bùnđỏ bị kéo dài do phải rà soát, tái thẩm định thiết kế kỹ thuật và bổ sung cácgiải pháp để đảm bảo an toàn cho công trình. Đây là một trong những nguyên nhânkhách quan chủ yếu dẫn đến phải kéo dài tiến độ. Quan điểm của tôi là chúng taphải chấp nhận kéo dài nhưng đổi lại sẽ yên tâm hơn về mức độ an toàn công trình.

Nguyên nhân chủ quanlà chúng ta chưa có kinh nghiệm trong quản lý đầu tư cácdự án loại này; chủ đầu tư và cơ quan quản lý nhà nước ở giai đoạn đầuchưa thực hiện thật tốt công tác thông tin tuyên truyền, giải thích làm cho mộtbộ phận trong dư luận xã hội chưa đồng thuận với việc triển khai dự án, nên ởgiai đoạn đầu của quá trình thi công có một số hạng mục đã phải tạm giãn tiếnđộ chờ xem xét. 

ADQuảng cáo

Tuy nhiên, chủ đầu tư cũng đã hoànthành cơ bản việc đầu tư dự án tại Tân Rai, cuối tháng 12/2012 đã sản xuất thửthành công sản phẩm alumin đầu tiên với chất lượng được đánh giá cơ bản đạt yêucầu; còn đối với dự án Nhân Cơ, do rút được kinh nghiệm từ dự án Tân Rai, tiếnđộ có được cải thiện hơn, hiện đã thực hiện được hơn 50% khối lượng xây lắp vàdự kiến nửa đầu năm 2014 sẽ đưa vào vận hành.

Vềnhững cơ sở để đánh giá hiệu quả của 2 dự án khai thác bauxitetrên,Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàngcho biết:Đúng là giá alumin hiện tại thấp hơngiá tính toán tại thời điểm phê duyệt dự án khoảng 10%. Nhưng tôi cho rằng việcxem xét hiệu quả kinh tế các dự án đầu tư, nhất là những dự án có vốn đầu tưlớn, thời hạn hoạt động dài 30 – 40 năm... cần phải dựa trên những tính toándài hạn, không thể chỉ căn cứ vào một thời điểm để khẳng định hiệu quả haykhông hiệu quả. Đó là chưa kể hiệu quả tổng hợp về kinh tế - xã hội của dự án,tác động lan tỏa của dự án tại khu vực...

Thứ nhất, phải khẳng định 2 dự án làthí điểm bước đầu để hình thành ngành công nghiệp khai thác và chế biến nhômcủa Việt Nam. Mà đã là thí điểm thì phải có thời gian để khẳng định về mức độ chắcchắn của hiệu quả kinh tế.

Thứ hai, giá alumin trên thị trườngthế giới tuy hiện nay thấp hơn giá tại thời điểm đầu năm 2009 - thời điểm phêduyệt dự án, nhưng cũng như đối với các kim loại mầu khác, không ai đảm bảorằng mức giá này sẽ cố định như thế trong vòng 5 hoặc 10 năm tới.

Thứ ba, 2 dự án thí điểm tại LâmĐồng và Đắk Nông không thuần tuý là 2 dự án kinh doanh của một doanh nghiệp.Đối với doanh nghiệp thì hiệu quả kinh doanh là một mục tiêu chủ yếu, nhưng đốivới xã hội điều lớn hơn mà tất cả chúng ta mong đợi là hiệu quả tổng hợp vềkinh tế-xã hội đối với phát triển vùng, phát triển ngành và phát triển nền kinhtế. Vì vậy, quan điểm của tôi là hãy để dự án vận hành một thời gian rồi chúngta sẽ có cơ sở hơn trong xem xét và đánh giá hiệu quả của dự án. Có lẽ đó làcách tiếp cận khách quan và phù hợp. Thêm nữa, cùng với việc chủ đầu tư tiếptục rà soát, tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu suất sử dụng máy móc thiết bị...thì chắc chắn hiệu quả sẽ được tăng lên.

Trả lời câu hỏi về việc dừng triển khai dự án cảng Kê Gà liệu có phảilà bằng chứng cho thấy những tính toán trong việc triển khai các dự án bauxite là vội vã và chưa thực sự chặt chẽ?Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng cho biết: Theothiết kế ban đầu, dự án đầu tư xây dựng cảng Kê Gà được lập với quy mô côngsuất năm 2015: 3,5 triệu tấn/năm; năm 2020: 17,5 triệu tấn/năm; năm 2025: 27triệu tấn/năm; năm 2030: 37 triệu tấn/năm nhằm trước hết phục vụ cho các dự ánbauxite - nhôm của Vinacomin và phục vụ các dự án khai thác chế biến titan,than cho các nhà máy điện..., có nghĩa là xây dựng một cảng tổng hợp. Tuynhiên, như đã nói ở trên, trong quá trình xem xét lại Quy hoạch bauxite, Chínhphủ đã chỉ đạo rà soát, điều chỉnh cho phù hợp theo hướng quy mô khác thác vàchế biến nhỏ hơn trước.Tổng công suất của 2 dự án Tân Rai và Nhân Cơ với khoảng1,3 triệu tấn/năm, thấp hơn nhiều so với thiết kế ban đầu. Mặt khác, hiện nayvới việc tỉnh Bình Thuận đã có cảng Vĩnh Tân và đang chuẩn bị lập dự án xây dựngcảng trung chuyển than cho khu vực phía Nam, và việc khai thác Titan cũng đangtạm dừng cho đến khi có dự án chế biến sâu..., thì việc dừng xây dựng cảng KêGà là hợp lý. Với lý do trên, theo đề nghị của Vinacomin và ý kiến của các Bộ,ngành liên quan như Bộ Công Thương, Giao thông vận tải, Tài chính, Kế hoạch vàĐầu tư, Tài nguyên và Môi trường, Khoa học và Công nghệ..., Thủ tướng Chính phủđã chấp thuận cho dừng đầu tư cảng Kê Gà. Trong thực tế hầu như chưa có sự đầutư đáng kể nào cho dự án này.

Cuối cùng, câu hỏi liên quan đến tác động môi trường. Như BộtrưởngVũ Huy Hoàngđã phân tích, đây là2 dự án mang tính thí điểm bước đầu, liệu có xảy ra trường hợp sau khi hoàn tấtviệc thí điểm mới nhận ra những tác động đến môi trường là không thể sửa chữa.Đặc biệt là vấn đề bùn thải từ các dự án này?Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàngtrả lời: Tác độngmôi trường là vấn đề được Đảng và Nhà nước cũng như dư luận quan tâm đặc biệt.Chúng ta đã có nhiều bài học về môi trường, không chỉ trong nước mà có cả trênthế giới. Chính vì vậy, Chính phủ đã giao Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng BộCông Thương chủ trì phối hợp với các Bộ, ngành tiến hành thận trọng các khâu cóliên quan đến an toàn công trình, từ thiết kế hồ bùn đỏ đến các biện pháp bảovệ môi trường, biện pháp xử lý hữu hiệu khi xảy ra sự cố. Ngay sau khi xảy rasự cố vỡ hồ bùn đỏ ở Hungary, chúng ta đã cử đoàn sang khảo sát để rút kinhnghiệm cần thiết. Hiện nay, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đang hoànthiện đề tài ở quy mô thử nghiệm, để chuyển sang quy mô công nghiệp việc nghiêncứu xử lý bùn đỏ để thu hồi lại xút, sản xuất sắt xốp, xỉ. Nếu thành công, vừasẽ mang lại nguồn thu bổ sung cho dự án, vừa giảm chi phí đầu tư. Với sự vàocuộc của nhiều cơ quan quản lý nhà nước, nhiều cơ sở nghiên cứu khoa học cảtrong và ngoài nước, tôi cho rằng, chúng ta có thể yên tâm về vấn đề môi trườngtại 2 dự án trên, nghĩa là không thể để xảy ra tình trạng sau khi hoàn tất việcthí điểm lại phát sinh các hậu quả tiêu cực về môi trường mà không thể khắcphục.

NguồnChinhphu.vn

ADQuảng cáo
(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Bộ trưởng Bộ Công Thương làm rõ hơn về các dự án bauxite
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO